Chronologisch overzicht vragen van de week.pdf - Taaltelefoon.be ...

Pianospelen en gitaar spelen
Waarom wordt pianospelen aan elkaar geschreven en gitaar spelen niet?
Er zijn geen sluitende regels te geven voor het al dan niet aaneenschrijven van combinaties met
werkwoorden. Dat is geen nieuwigheid van de huidige Woordenlijst: dat was in de editie van 1995 en in
die van 1954 ook al het geval. In de nieuwe Woordenlijst vindt u wel een overzicht van de belangrijkste
principes voor aaneenschrijven in het algemeen.
Een belangrijke aanwijzing is betekenisspecificatie: veel woordcombinaties die een specifieke, vaak
minder letterlijke, betekenis hebben gekregen, worden aaneengeschreven. Voorbeelden van werkwoorden
waarvoor dat geldt, zijn ademhalen en plaatsvinden. Vergelijk met bijvoorbeeld water halen en geld
vinden. Soms speelt alleen frequentie een rol: hoe vaker een combinatie voorkomt, hoe meer kans ze
maakt om aaneengeschreven te worden. Omdat dit een vager criterium is, is het bij zulke gevallen het
veiligst om voor elk geval apart de Woordenlijst te raadplegen. Pianospelen en vioolspelen bijvoorbeeld
zijn daarin als samenstelling opgenomen, maar gitaar spelen en cello spelen niet.
Gewoonlijk speelt een combinatie van factoren een rol. Zo kan naast betekenisspecificatie en frequentie,
ook het feit dat een combinatie met maar één duidelijke klemtoon wordt uitgesproken, een aanwijzing zijn
om aaneen te schrijven.
27 februari 2006
Dat hij gitaar en pianospeelt / piano speelt
Moet je piano en speelt aan elkaar schrijven in dat hij gitaar en piano()speelt?
Nee. In dit voorbeeld is de schrijfwijze piano speelt goed te verdedigen.
Normaal gezien schrijven we pianospeelt aaneen, omdat de infinitief pianospelen in de Woordenlijst
aaneengeschreven staat: Ik denk dat hij pianospeelt. Toch zijn er contexten waarin de schrijfwijze in twee
woorden ook mogelijk of zelfs aan te bevelen is.
Als een werkwoord als pianospelen voorkomt in combinatie met een niet-aaneengeschreven vorm als
gitaar spelen, kunt u er voor de eenvormigheid voor kiezen om het niet aaneen te schrijven: Hij
benadrukt dat hij piano speelt én gitaar speelt.
Als u twee werkwoorden die normaal gezien aaneengeschreven worden, samentrekt (u laat speelt één
keer weg), heeft de schrijfwijze in twee woorden de voorkeur: Zij zegt dat hij piano speelt en ook viool (in
plaats van pianospeelt en ook viool-). Ook bij een ontkenning met geen kunt u het best piano spelen
schrijven: Jij beweert dat hij geen piano speelt. Met geen ontkent u een zelfstandig naamwoord (piano);
een werkwoord (pianospelen) wordt normaal gezien ontkend met niet.
6 maart 2006
Taaltelefoon - Taalvragen van de week - Chronologisch overzicht - Jaargang 2006 76