Chronologisch overzicht vragen van de week.pdf - Taaltelefoon.be ...

Eentje die / eentje dat
Wat is correct: Hij pakte een verrekijker uit de la. Het was er eentje die of dat je uit kon
schuiven?
Correct is: Het was er eentje die je uit kon schuiven. Met die verwijzen we naar verrekijker.
De keuze voor die of dat na eentje hangt af van het woord waarnaar eentje verwijst. Als dat een
de-woord is, is eentje die goed. Als het een het-woord is, moet het eentje dat zijn. In deze zin verwijst
eentje naar het de-woord verrekijker en is eentje die dus correct. Nog enkele voorbeelden: John Travolta
had voor deze film twee coaches nodig: eentje die hem Frans leerde spreken en eentje die hem
gevechtstechnieken bijbracht (die want het is de coach); Hier hebt u een mooi kortverhaal. Het is er
eentje dat zich in de middeleeuwen afspeelt (dat want het is het kortverhaal).
3 maart 2008
Alimentatie
Spreek je de eerste lettergreep van het woord alimentatie uit met een korte of met een lange
a?
De eerste a in alimentatie kan met een lange a worden uitgesproken, zoals in halen, of met een korte a,
zoals in hal. In beide gevallen ligt de hoofdklemtoon op de vierde lettergreep: [aalimenTAA(t)sie],
[alimenTAA(t)sie].
Op basis van de spelling zou je de uitspraak met [aa] verwachten, want een enkel klinkerteken a, e, o of
u in een open lettergreep wordt gewoonlijk als een lange klinker uitgesproken. Bijvoorbeeld: magen,
streken, koren, acute. Maar bij uitheemse woorden blijft de spelling van de brontaal meestal behouden en
zijn de verenkelings- en verdubbelingsregels niet zomaar van toepassing. Zo schrijven we balustrade en
niet ballustrade, hoewel de eerste a zoals in ballon wordt uitgesproken. Vergelijkbare voorbeelden zijn:
mocassin (niet moccassin), charlatanerie (niet charlatannerie).
Bij van oorsprong uitheemse woorden is het dus moeilijk te voorspellen of ze met een enkele of een
dubbele medeklinker worden geschreven en – omgekeerd – welke uitspraak bij een bepaalde schrijfwijze
hoort. Er zijn ook veel uitheemse woorden die op twee manieren kunnen worden uitgesproken.
Voorbeelden zoals alimentatie, met in de eerste lettergreep een [aa] of een [a], zijn: alinea, acacia,
abonnee, plafond.
10 maart 2008
Taaltelefoon - Taalvragen van de week - Chronologisch overzicht - Jaargang 2008 127