Chronologisch overzicht vragen van de week.pdf - Taaltelefoon.be ...

Voor zij die / voor hen die
Wat is correct: Voor zij die graag op reis gaan, is er een groot aanbod of Voor hen die graag op
reis gaan, is er een groot aanbod?
Het is aan te bevelen om te schrijven Voor hen die graag op reis gaan, is er een groot aanbod. Na een
voorzetsel gebruikt u de niet-onderwerpsvorm van het persoonlijk voornaamwoord, bijvoorbeeld van mij,
voor haar, zonder hem.
Het gebruik van de onderwerpsvorm zij in plaats van de niet-onderwerpsvorm hen na voorzetsels komt
geregeld voor in zinnen zoals de bovenstaande. Het betrekkelijk voornaamwoord die is onderwerp van de
bijzin die graag op reis gaan. Naar analogie daarvan staat het persoonlijk voornaamwoord zij waarnaar
het betrekkelijk voornaamwoord die verwijst, ook in de onderwerpsvorm.
Deze constructie duikt ook op als de persoonlijke voornaamwoorden hij en zij een algemene betekenis
hebben, bijvoorbeeld voor zij die er graag goed uitziet, voor hij die zich graag sportief kleedt. Het
voorafgaande voorzetsel voor lijkt dan geen invloed te hebben op de vorm van het persoonlijk
voornaamwoord. Voor veel taalgebruikers is het evenwel niet aanvaardbaar om na een voorzetsel de
onderwerpsvorm van het persoonlijk voornaamwoord te gebruiken. U kunt dus beter schrijven: voor haar
die er graag goed uitziet, voor hem die zich graag sportief kleedt.
28 april 2003
De eerste twee leerlingen / de twee eerste leerlingen
Wat is juist: De eerste twee leerlingen of de twee eerste leerlingen van de klas krijgen een
beloning?
Beide vormen zijn correct, maar er is een betekenisverschil. Als er twee klassen zijn waarvan telkens de
eerste leerling beloond wordt, kunt u alleen schrijven de twee eerste leerlingen. Is er maar één klas
waarin de twee beste leerlingen een beloning krijgen, dan komen beide volgorden voor, maar is de
volgorde de eerste twee aan te bevelen.
De volgorde van voorbepalingen bij een zelfstandig naamwoord wordt bepaald door de mate waarin de
genoemde eigenschap verbonden is met het zelfstandig naamwoord. De voorbepalingen die het
zelfstandig naamwoord het meest specificeren, staan er het kortste bij. U schrijft bijvoorbeeld de twee
rode fietsen, die drie dure Italiaanse restaurants en niet de rode twee fietsen, die Italiaanse dure drie
restaurants.
Bij de combinatie van een rangtelwoord en een hoofdtelwoord voor een zelfstandig naamwoord zijn twee
volgorden mogelijk: de eerste twee en de twee eerste leerlingen. Sommige taalgebruikers vinden de
formulering de twee eerste leerlingen een beetje onlogisch omdat er in een klas maar één leerling de
eerste kan zijn. Daarom kunt u het best schrijven de eerste twee leerlingen van de klas. Zo maakt u ook
het onderscheid duidelijk met de twee eerste leerlingen van verschillende klassen.
12 mei 2003
Taaltelefoon - Taalvragen van de week - Chronologisch overzicht - Jaargang 2003 21