Chronologisch overzicht vragen van de week.pdf - Taaltelefoon.be ...

Protégé / protegé
Wat is de correcte schrijfwijze: protege, protegé of protégé?
Volgens de nieuwe Woordenlijst is de correcte schrijfwijze protegé en niet meer protégé zoals de oude
Woordenlijst voorschreef. De regel luidt dat ingeburgerde Franse woorden in het Nederlands hun
accenttekens verliezen, tenzij het accent nodig is om de uitspraak aan te geven. De eerste -e in protegé
krijgt geen accent omdat ze in een open lettergreep staat en volgens de uitspraakregels van het
Nederlands dus al uitgesproken wordt als een lange ee. Op de laatste -e in protegé zetten we wel een
accent omdat die -e anders als een toonloze e uitgesproken zou worden, zoals in ode, kribbe, microbe. In
de vrouwelijke vorm protegee hoeft er op de -ee geen accentteken te staan omdat de verdubbeling van
de lettertekens al aangeeft dat het om een lange ee gaat, zoals in abonnee, scarabee, idee.
Als een woord nog niet is ingeburgerd en nog echt als Frans wordt aangevoeld, blijven alle accenttekens
staan, zoals in à propos, spécialité, réussite, tête-à-tête.
7 november 2005
Cd's en cd-roms
Hoe schrijf je het meervoud van cd en cd-rom?
Volgens de nieuwe Woordenlijst schrijft u cd's en cd-roms.
Cd is een initiaalwoord, dat is een afkorting die letter voor letter wordt uitgesproken [seedee]. Dergelijke
woorden kregen ook al in de oude Woordenlijst een apostrof in het meervoud en in afleidingen (cd's,
cd'tje), en een koppelteken in samenstellingen (cd-speler, cd-writer). In de oude Woordenlijst volgde ook
de afkorting cd-rom dezelfde regel.
Cd-rom staat voor compact disc read only memory. U schrijft een streepje midden in het 'woord' omdat
het om een samenstelling gaat van het initiaalwoord cd en het letterwoord rom. Een letterwoord is een
afkorting die als een gewoon woord wordt uitgesproken. Volgens de nieuwe Woordenlijst moet u de
meervouds-s aan rom vast schrijven. Letterwoorden krijgen geen apostrof of koppelteken in een afleiding
of samenstelling: ze gedragen zich als een gewoon woord. Om dezelfde reden schrijft u dus ook cdrommetje
en cd-romspeler.
Vergelijkbare voorbeelden zijn vips en aidsvirus. Afleidingen als NAVO'tje of Benelux'er, en
samenstellingen als SIS-kaart of Benelux-landen krijgen wel een apostrof of streepje omdat ze met een of
meer hoofdletters worden geschreven.
14 november 2005
Taaltelefoon - Taalvragen van de week - Chronologisch overzicht - Jaargang 2005 68