Chronologisch overzicht vragen van de week.pdf - Taaltelefoon.be ...

Grote nieuwe huizen / nieuwe grote huizen
Welke formulering is correct: grote nieuwe huizen of nieuwe grote huizen?
Beide formuleringen zijn correct. De volgorde van de bijvoeglijke naamwoorden wordt bepaald door de
mate waarin de genoemde eigenschap karakteristiek is voor het zelfstandig naamwoord. Het bijvoeglijk
naamwoord dat het zelfstandig naamwoord het meest specificeert, staat er het kortste bij. U schrijft
bijvoorbeeld de rode wollen trui, het grote glazen kantorencomplex.
In het voorbeeld zijn de eigenschappen groot en nieuw even specifiek voor het zelfstandig naamwoord
huizen. De volgorde is dan vrij, tenzij u een contrast wilt uitdrukken. Om in een nieuwbouwwijk een
onderscheid te maken tussen grote en kleine huizen, spreekt u van grote nieuwe huizen en kleine nieuwe
huizen. In een villawijk waar alleen kasten van huizen staan, hebt u het over nieuwe grote huizen en oude
grote huizen.
Als u geen contrast wilt uitdrukken en de bijvoeglijke naamwoorden even specifiek zijn, is de volgorde
vrij. U kunt dus spreken van een zachte, speelse hond of van een speelse, zachte hond. Tussen de
bijvoeglijke naamwoorden staat dan een komma. Die komma kunt u ook vervangen door en: een
ontspannende en leuke reis of een leuke en ontspannende reis.
21 juni 2004
Gekend / bekend
Is Hugo Claus een gekend of bekend auteur?
Hij is een bekend auteur. Bekend is een bijvoeglijk naamwoord en betekent hier 'beroemd'. In België
wordt in die betekenis vaak ten onrechte gekend gebruikt. Dat geldt ook voor de andere betekenissen van
bekend. Als iedereen van een bepaalde zaak op de hoogte is, zegt u dat die zaak algemeen bekend is, en
niet algemeen gekend. Als de dader van een misdaad nog niet geïdentificeerd is, zegt u dat hij nog niet
bekend is.
Gekend is het voltooid deelwoord van kennen en wordt alleen gebruikt in de verschillende betekenissen
van dat werkwoord. Eentje daarvan is 'weten wat iemand, iets is': zo kunt u iemand jaren goed gekend
hebben. Als u het over een goed gekende les hebt, bedoelt u daarmee dat u die les goed kent omdat u er
goed voor gestudeerd hebt.
28 juni 2004
Taaltelefoon - Taalvragen van de week - Chronologisch overzicht - Jaargang 2004 39