Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
O LE TUSI MUAMUA A LE APOSETOLO O PAULO I KORINITO<br />
E tusa<br />
o <strong>le</strong> T.A.<br />
O <strong>le</strong> ulua’i<br />
malaga<br />
faafaifeautalai<br />
(Galuega 13–14)<br />
O <strong>le</strong> malaga<br />
lona lua<br />
faafaifeautalai<br />
(Galuega<br />
15:36–18:22)<br />
O <strong>le</strong>nei Tusi<br />
na tusia i <strong>le</strong>nei<br />
taimi<br />
O <strong>le</strong> malaga<br />
lona tolu<br />
faafaifeautalai<br />
(Galuega<br />
18:23–21:15)<br />
O <strong>le</strong><br />
faafa<strong>le</strong>puipuiina<br />
i Kaisaraia ma<br />
Roma (Galuega<br />
21:16–28:31)<br />
E oo i <strong>le</strong><br />
fa<strong>le</strong>puipuiina<br />
lona lua i Roma<br />
47–50 50–53 53–57 57–62 62–65<br />
Tusitala: O Paulo na tusia <strong>le</strong> 1 Korinito (tagai 1 Korinito<br />
1:1–2;16:21). Ua uma ona ia tusia se isi tusi i <strong>le</strong> Au Paia<br />
i Korinito (tagai 1 Korinito 5:9). O <strong>le</strong> mea e <strong>le</strong>aga ai e <strong>le</strong>ai sa<br />
tatou faamaumauga o <strong>le</strong> tusi muamua.<br />
O E o Loo Tusi I Ai: Sa faatu e Paulo <strong>le</strong> Eka<strong>le</strong>sia i Korinito i lana<br />
malaga lona lua faafaifeautalai i <strong>le</strong> tusa o <strong>le</strong> T.A. 50. A’o i ai o ia<br />
iina, sa ia maua se faaaliga na faatonuina ai o ia e lauga<br />
faalauaite<strong>le</strong> atu ma ia aunoa ma <strong>le</strong> fefe i tagata na saunia e <strong>le</strong><br />
Atua e talia <strong>le</strong> tala<strong>le</strong><strong>le</strong>i (tagai Galuega 18:1, 9–11). Sa nofo o ia<br />
iina i <strong>le</strong> tausaga ma <strong>le</strong> afa e talai <strong>le</strong> Tala<strong>le</strong><strong>le</strong>i ma faatu <strong>le</strong> Eka<strong>le</strong>sia.<br />
Ae ui i <strong>le</strong>a, na fevaevaea’i <strong>le</strong> Au Paia i Korinito ma ua latou tuu<br />
faatasi ni talitonuga ma ni sauniga faapaupau ma nisi o mataupumoni<br />
o <strong>le</strong> Tala<strong>le</strong><strong>le</strong>i ma sauniga sa aoao atu e Paulo ia te’i<br />
latou. Sa i ai <strong>le</strong> atugaluga te<strong>le</strong> ia Paulo mo <strong>le</strong> Au Paia i Korinito,<br />
o <strong>le</strong> mea <strong>le</strong>a ina ua oo mai ia te ia ni manaoga ma talosaga<br />
patino, sa tali atu o ia e ala i <strong>le</strong> tusia o <strong>le</strong>nei tusi mo i latou.<br />
Talaaga Faasolopito: O Korinito o se aai o loo tu i se laue<strong>le</strong>e<strong>le</strong><br />
vaiti e sosoo ai <strong>le</strong> nuu te<strong>le</strong> o E<strong>le</strong>ni ma <strong>le</strong> penisula e ta’ua o<br />
Peloponesia (tagai <strong>le</strong> “Taiala i Tusitusiga Paia faafanua 6.” O <strong>le</strong>nei<br />
nofoaga filifilia ua faatagaina mo tulaga faapisinisi, <strong>le</strong> au fai<br />
filosofia, ma lotu mai Sasa’e ma Sisifo. Sa taate<strong>le</strong> <strong>le</strong> ifo i tupua i<br />
Korinito. Sa tapua’i tagata i malumalu e sefulu ma <strong>le</strong> lua i <strong>le</strong> aai<br />
atoa lava. Sa faia ni sauniga faapaupau i totonu o <strong>le</strong> malumalu<br />
o Aphrodite, ma sa uunaiina e o latou taitai <strong>le</strong> faia o ni amioga<br />
<strong>le</strong> mama. Sa tusi atu Paulo i nei tagata mai Efeso a’o faia lana<br />
malaga lona tolu faafaifeautalai i <strong>le</strong> tausaga T.A. 55–57 (tagai<br />
1 Korinito 1:3–8; taiala i Tusitusiga Paia, Tusi a Paulo).<br />
Uiga Tulaga Ese: Sa faamatala e Paulo ni mea se te<strong>le</strong> ma ni<br />
mataupu faavae i <strong>le</strong> 1 Korinito o loo tulaga ese ai <strong>le</strong>nei tusi. Sa<br />
ia aoao e faapea o <strong>le</strong> tino o se malumalu <strong>le</strong>a mo <strong>le</strong> Agaga Paia<br />
(tagai 1 Korinito 6:19), sa ia tuuina atu ni faatonuga e faatatau<br />
179<br />
i <strong>le</strong> avea ma faifeautalai faapea ma <strong>le</strong> faaipoipoga (tagai<br />
1 Korinito 7), sa ia faamatala meaalofa a <strong>le</strong> Agaga (tagai<br />
1 Korinito 12:1–12), sa ia talai foi e uiga i <strong>le</strong> ola mama (ia tagai<br />
1 Korinito 13), ma sa ia molimau e uiga i <strong>le</strong> mataupu o <strong>le</strong><br />
Toetu ma <strong>le</strong> Papatisoga o e ua oti (tagai 1 Korinito 15).<br />
Autu: Sa faamalosi atu Paulo i <strong>le</strong> Au Paia i Korinito ina ia<br />
lotogatasi. Sa ia aoao atu e mafai ona ausia <strong>le</strong>a mea e ala i <strong>le</strong><br />
tala<strong>le</strong><strong>le</strong>i a Iesu Keriso, <strong>le</strong> faatosinaga a <strong>le</strong> Agaga Paia, ma <strong>le</strong><br />
tulaga o <strong>le</strong> matua faa<strong>le</strong>agaga o tagata taitoatasi.<br />
Faatomuaga<br />
1 Korinito 1–4<br />
O <strong>le</strong> Tusi Muamua a Paulo i tagata Korinito o se <strong>le</strong>o o <strong>le</strong><br />
lapataiga. Sa oo mai tala e uiga i fevaevaeaiga ma misa ia te ia<br />
e ala i tagata o sa Keloe, ma sa tonu ia te ia o <strong>le</strong> a ia faasa’oina<br />
<strong>le</strong> Au Paia e ala i <strong>le</strong> aoao atu e tatau ona latou lotogatasi i <strong>le</strong><br />
mulimuli ia Iesu Keriso. Sa faamanatu atu e Paulo ia i latou<br />
ua “faapaiaina ia Keriso Iesu” (1 Korinito 1:1–6) i latou e ala<br />
i <strong>le</strong> tala<strong>le</strong><strong>le</strong>i.<br />
Ia suesue ma <strong>le</strong> agaga tatalo <strong>le</strong> 1 Korinito 1–4 ma ia mafaufau<br />
i mataupu faavae o loo i lalo a’o <strong>le</strong>’i saunia au <strong>le</strong>sona.<br />
O Nisi Mataupu<br />
Faavae Taua o <strong>le</strong> Tala<strong>le</strong><strong>le</strong>i e Saili Iai<br />
• E tatau ona lotogatasi tagata o <strong>le</strong> Eka<strong>le</strong>sia ma alo ese mai <strong>le</strong><br />
fevaevaea’i (tagai 1 Korinito 1:9– 13; ia tagai foi Efeso 2:19–22;<br />
4:11–14;MFF 38:25–27).<br />
• Ua filifilia e <strong>le</strong> Atua tagata lotomaualalo e talai <strong>le</strong> tala<strong>le</strong><strong>le</strong>i<br />
e ala i <strong>le</strong> mana o <strong>le</strong> Agaga Paia (tagai 1 Korinito 1:17–31;<br />
2:4–5; ia tagai foi MFF 1:18–20, 23).<br />
• O <strong>le</strong> poto o <strong>le</strong> Atua e sili atu nai lo <strong>le</strong> poto o <strong>le</strong> tagata ma<br />
e faato’a mafai ona aoaoina e ala i <strong>le</strong> Agaga Paia (tagai<br />
1 Korinito 2:1–14; ia tagai foi i <strong>le</strong> Mosaea 3:19).<br />
• Ua atiina’e <strong>le</strong> malamalama o <strong>le</strong> tala<strong>le</strong><strong>le</strong>i i <strong>le</strong> faavae o Iesu<br />
Keriso ma e tuputupu a’e i <strong>le</strong>a fuaiupu ma <strong>le</strong>a fuaiupu<br />
(tagai 1 Korinito 3:1–15; ia tagai foi i <strong>le</strong> 2 Nifae 28:30).<br />
Fautuaga mo <strong>le</strong> Aoao Atu<br />
Ia filifili mai aitia o loo i lalo pe faaaoga ni au lava,<br />
a’o e saunia <strong>le</strong>sona mo <strong>le</strong> 1 Korinito 1–4.<br />
E mafai ona faaaogaina i <strong>le</strong> aoaoina atu o <strong>le</strong> 1 Korinito<br />
3–6 <strong>le</strong> New Testament Video Vaega 15, “The Body is a