You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
O LE TUSI A PAULO IA TITO<br />
Pe tusa<br />
o <strong>le</strong> T.A.<br />
O <strong>le</strong> malaga<br />
faafaifeautalai<br />
muamua<br />
(Galuega 13–14)<br />
Tusitala ma E o loo Tusi i Ai: O Tito o se tagata E<strong>le</strong>ni na liliu<br />
ma o ia o se tagata faatuatua sa galulue ma Paulo i <strong>le</strong> talaiina<br />
o <strong>le</strong> tala<strong>le</strong><strong>le</strong>i ma <strong>le</strong> faatulagaina o <strong>le</strong> Eka<strong>le</strong>sia (tagai Kalatia 2:3;<br />
2 Korinito 8:16–23). O <strong>le</strong> tusi a Tito na tusia e Paulo (tagai Tito<br />
1:1) ma sa faatuatusi “ia Tito, o lo’u lava atalii i la <strong>le</strong><br />
faatuatua” (f. 4).<br />
Talaaga Faasolopito: I se vaitaimi e <strong>le</strong>’i <strong>le</strong>va ona alu ese mai i <strong>le</strong><br />
taimi muamua na fa<strong>le</strong>puipui ai i Roma, na asia ai e Paulo ia<br />
Tito i <strong>le</strong> nuu o Kereta. Sa <strong>le</strong>’i mafai ona nofo ia Paulo i <strong>le</strong> nuu<br />
ona ia tuuina ai <strong>le</strong>a o Tito iina e faatulaga <strong>le</strong> Eka<strong>le</strong>sia (tagai<br />
Tito 1:5). O <strong>le</strong> tusi a Paulo mo se faamalosiauga ma se uuna’iga<br />
o Tito, tuuina atu o faatonuga faapitoa e uiga i tiute o i latou o <strong>le</strong><br />
a galulue i <strong>le</strong> Eka<strong>le</strong>sia. Sa lapata’ia faapitoa e <strong>le</strong> Aposetolo ia<br />
Tito e mataala i faifeau pepelo atoa ai ma mataupu faavae sese.<br />
Sa ia logoina fo’i e uiga i amioaga e tatau ai mo i latou ua<br />
valaauina i <strong>le</strong> taitaiga faa<strong>le</strong>perisitua. O <strong>le</strong>nei tusi na tusia pe<br />
tusa o <strong>le</strong> T.A. 64 (tagai Taiala i Tusitusiga Paia, “Tusi a Paulo.”)<br />
Autu: E pei o Timoteo, e faigata fo’i <strong>le</strong> galuega na tuuina atu<br />
ia Tito. O <strong>le</strong> lu’i sili na faafeagai ma ia ma taitai fou o <strong>le</strong> a ia<br />
tofia, o <strong>le</strong> taumafaiga <strong>le</strong>a ina ia mama ma atoatoa pea ia<br />
mataupu faavae i tagata fou o <strong>le</strong> Eka<strong>le</strong>sia. E pei o isi fo’i<br />
faalapotopotoga o <strong>le</strong> Au Paia, o <strong>le</strong> paranesi i Kereta ua tumu ai<br />
ia <strong>le</strong> te<strong>le</strong> o faiaoga ma mataupu faavae pepelo ma <strong>le</strong> sese. (tagai<br />
Tito 1:14; 3:9- -11). O nisi o i latou ua <strong>le</strong> “taupu<strong>le</strong>a….ma aoaoina<br />
mea e <strong>le</strong> tatau ona aoaoina, aua ua latou matape’ape’a i oloa.”<br />
(Tito 1:10–11). Na uuna’ia e Paulo ia Tito ia mataala i <strong>le</strong><br />
lagolagoina o <strong>le</strong> faatuatua (tagai Tito 1:13–16; 2:15), ma tofia ia<br />
ni taitai malolosi ma talafeagai (tagai Tito 1:1– 9), ma aoao <strong>le</strong><br />
Au Paia i <strong>le</strong> ala o <strong>le</strong> faaolataga (tagai Tito 2:11–3:8).<br />
Faatomuaga<br />
O <strong>le</strong> malaga<br />
faafaifeautalai<br />
lona lua (Galuega<br />
15:36–18:22)<br />
O <strong>le</strong> malaga<br />
faafaifeautalai<br />
lona tolu (Galuega<br />
18:23–21:15)<br />
Tito 1–3<br />
Fa<strong>le</strong>puipuiina<br />
i Kaisareia ma<br />
Roma (Galuega<br />
21:16–28:31)<br />
O <strong>le</strong>nei Tusi na<br />
tusia lava i <strong>le</strong> taimi<br />
<strong>le</strong>nei<br />
E oo atu i <strong>le</strong><br />
faafa<strong>le</strong>puipuiina<br />
faalua i Roma<br />
47–50 50–53 53–57 57–62 62–65<br />
Na tusia e Elder Bruce R. McConkie faapea: “O Tito o <strong>le</strong> tusi<br />
o <strong>le</strong> usiusita’i. Na tusia ina ua toeaina Paulo, ma sa matua<br />
faamalosia pea o ia e <strong>le</strong> Agaga e faufautua atu i lana pe<strong>le</strong> o Tito,<br />
ma e ala atu ia te ia <strong>le</strong> mana’oga e savavali i ala o <strong>le</strong> mea moni<br />
ma <strong>le</strong> amiotonu….<br />
225<br />
“O Tito o loo tusia foi mo <strong>le</strong> Au Paia. O se lauga o lapataiga<br />
aoga mo i latou o loo i ai i <strong>le</strong> lafu, o se faautautaga e taulima<br />
ai faafitauli o <strong>le</strong> olaga nei e aunoa ma <strong>le</strong> avea ai o ni o <strong>le</strong><br />
lalolagi” (Doctrinal New Testament Commentary. 3:119).<br />
Ia suesue ma <strong>le</strong> agaga tatalo <strong>le</strong> Tito 1–3 ma manatunatu<br />
i mataupu faavae nei ae <strong>le</strong>’i saunia au <strong>le</strong>sona.<br />
O Nisi Mataupu<br />
Faavae Taua o <strong>le</strong> Tala<strong>le</strong><strong>le</strong>i e Saili Iai<br />
• I <strong>le</strong> mua’i olaga na folafola mai ai e <strong>le</strong> Atua ia <strong>le</strong> ola e faavavau<br />
i e o <strong>le</strong> a faamaoni i <strong>le</strong> olaga faa<strong>le</strong>tino (tagai Tito1:1–3).<br />
• O lo tatou faafitia o amioga lå mama ma tuinanau o <strong>le</strong><br />
lalolagi e taitai atu ai i tatou i <strong>le</strong>Alii (tagai Tito 2:1–15;<br />
tagai foi Moronae 10:32).<br />
• O <strong>le</strong> alofa mutimutiva<strong>le</strong> o <strong>le</strong> Atua, e mafai ai ona tatou maua<br />
<strong>le</strong> ola e faavavau i <strong>le</strong> papatisoina <strong>le</strong>a ma <strong>le</strong> faia pea o galuega<br />
<strong>le</strong><strong>le</strong>i (tagai Tito 2:11–3:8; tagai fo’i A<strong>le</strong>ma 12:33–34).<br />
Fautuaga mo <strong>le</strong> Aoao Atu<br />
Filifili mai i aitia nei, pe faaaogaina ni au lava, a o e saunia ia<br />
<strong>le</strong>sona mo Tito 1–3.<br />
Tito 2:11–3:8. O <strong>le</strong> alofa mutimutiva<strong>le</strong> o <strong>le</strong> Atua<br />
e mafai ai ona tatou maua <strong>le</strong> ola e faavavau i <strong>le</strong><br />
papatisoina <strong>le</strong>a ma faia pea galuega <strong>le</strong><strong>le</strong>i.<br />
(20–25 minute)<br />
Faaali se laau toto e ola. Tusi upu vai ma <strong>le</strong> malamalama<br />
i luga o <strong>le</strong> laupapa. Fesili:<br />
• O <strong>le</strong> fea o nei mea e mafai ona ola <strong>le</strong> laau pe a lå i ai?<br />
• O <strong>le</strong> a <strong>le</strong> mea e tupu pe afai e misi <strong>le</strong> tasi?<br />
Tusi i luga o <strong>le</strong> laupapa <strong>le</strong> faatuatua ia Iesu Keriso ma <strong>le</strong> usitai<br />
i poloaiga a <strong>le</strong> Atua (galuega). Fesili:<br />
• O lå fea o nei mea e manaomia mo <strong>le</strong> ola faavavau?<br />
• E mafai faapefea ona tatou faatusatusaina nei mataupu<br />
faavae i mea e manaomia e se laau?<br />
Faitau <strong>le</strong> Tito 1:16; 2:7, 14, 3:8, 14 e saili ai <strong>le</strong> mataupu faavae<br />
na faamamafaina e Paulo. Fesili:<br />
• O a galuega <strong>le</strong><strong>le</strong>i?<br />
• E mafai faapefea ona fesoasoani ia i tatou e toe foi atu i <strong>le</strong><br />
Tama Faa<strong>le</strong>lagi?<br />
• Faitau <strong>le</strong> Tito 3:3–5 ma fesili:<br />
• Pe ogatusa ea nei fuaiupu pe lå ogatusa foi ma fuaiupu<br />
muamua sa tatou aoao ai e uiga i galuega?<br />
• Pe na tetee ea Paulo ia te ia lava? Aisea na feteenai ai pe<br />
<strong>le</strong>’i feteenai ai?