20.04.2013 Views

O le a le Feagaiga Fou?

O le a le Feagaiga Fou?

O le a le Feagaiga Fou?

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

FAAOPOOPOGA<br />

O <strong>le</strong> Vaitaimi i <strong>le</strong> va o <strong>le</strong> <strong>Feagaiga</strong> Tuai ma <strong>le</strong> Fegeagaiga <strong>Fou</strong><br />

O <strong>le</strong> au Esene<br />

Na taumafai <strong>le</strong> au Esene ia aloese mai i mea e<strong>le</strong>e<strong>le</strong>a<br />

faa<strong>le</strong>tapuaiga e ala i <strong>le</strong> faaeseaina o i latou mai <strong>le</strong> lalolagi.<br />

Masalo o <strong>le</strong> uiga o <strong>le</strong>a upu o <strong>le</strong> “au faamaoni a’ia’i.” Na amata<br />

ona lauiloa <strong>le</strong>nei vaega o tagata i tausaga mulimuli o <strong>le</strong> 1940<br />

ma ono tupu i <strong>le</strong> mauaina i Kamurana o ni tusitusiga na<br />

talitonu tagata popoto o ni tusitusiga paia ua ta’ua o Tusi Tãai<br />

o <strong>le</strong> Sami Mate. Na talitonu <strong>le</strong> au Kamurana i <strong>le</strong> matua<br />

faaeseaina mai <strong>le</strong> lalolagi. Na mulimuli i latou i se “faiaoga<br />

o <strong>le</strong> amiotonu” o e na talitonuo i latou na mauaina faaaliga.<br />

Na latou mulimuli i ni faiga tutusa faa<strong>le</strong>nuu, ma latou suesue<br />

ma <strong>le</strong> faamaoni i tusitusiga paia. Na talitonu i latou o <strong>le</strong> a <strong>le</strong><br />

pine ona afio mai se Mesia o Lå o <strong>le</strong> a taitaiina i latou i se taua<br />

te<strong>le</strong> mulimuli e faasaga tau atu i atalii o <strong>le</strong> pouliuli.<br />

O Iutaia i Lalo o <strong>le</strong> Pu<strong>le</strong>aga a Tagata Roma<br />

Ina ua tuuina atu Iutaia e Pomiapo mo Roma, na ia tofiaina ai<br />

se tasi o <strong>le</strong> au Hasemona e avea ma tupu. O Anetipa, o se<br />

faatonu i se tasi na ta’u tupuina o Iutaia, na vave ona fai Roma<br />

ma ana mea fiafia ma na ia pu<strong>le</strong>aina ai. O Anetipa o ia o se<br />

tagata o Itumia, o ni tagata na inoino i ai tagata Iutaia. Na<br />

faatumauina e ia lana pu<strong>le</strong> e ala i lona fesoasoani ia Roma i <strong>le</strong><br />

taua ma <strong>le</strong> au Parafina, o se fili mai sasae na taufaafefe<br />

i fuafuaga a Roma. Ona o <strong>le</strong>a fesoasoani, na tuuina ai ia<br />

Anetipa <strong>le</strong> pu<strong>le</strong> e tofiaina ai lona atalii e fai ma tupu o Iutaia.<br />

O <strong>le</strong>a la na mafua ai ona i ai Herota <strong>le</strong> Sili, o se alii na o’oo’o<br />

ona aafiaga i <strong>le</strong> talafaasolopito o Iutaia. Sa saua ma aga<strong>le</strong>aga<br />

Herota <strong>le</strong> Sili (o <strong>le</strong> Herota <strong>le</strong>a na faatonuina <strong>le</strong> fasiotia o tamaiti<br />

pepe ina ia fasiotia ai Iesu) ae peitai sa avea o ia ma se tagata<br />

malosi i pu<strong>le</strong>ga. Na fiafia i ai tagata Roma, ona sa ia tausiaina<br />

<strong>le</strong> fi<strong>le</strong>mu o se atunuu na lauiloa i <strong>le</strong> faatumulia i faafitauli, ma<br />

sa matua faamaoni o ia ia Roma. Sa itiiti <strong>le</strong> pu<strong>le</strong> na tuuina atu<br />

i tagata Iutaia e ala atu i <strong>le</strong> au Saneterini, o se vaega o ni tagata<br />

faa<strong>le</strong>lotu ma faa<strong>le</strong>tulafono na masani ona faatulagaina o ni<br />

alii e toafitusefulu ma <strong>le</strong> tasi ma na pu<strong>le</strong> faamalumalu ai<br />

<strong>le</strong> faitaulaga sili.<br />

O Herota o se tagata na lagolagoina <strong>le</strong> aganuu faa-E<strong>le</strong>ni ma<br />

<strong>le</strong> faa-Roma ma na ia faaofiina atu i Iutaia. I <strong>le</strong> faaofiina atu<br />

o <strong>le</strong> faaE<strong>le</strong>ni, na ia faia ai ni polokalama o <strong>le</strong> fausiaina o ni<br />

fa<strong>le</strong> tete<strong>le</strong> i lona atunuu atoa. I lona taumafai e ua’i mai loto<br />

o tagata o lona nuu, na ia amataina ai se galuega te<strong>le</strong> i <strong>le</strong><br />

faatelåina o <strong>le</strong> tulaga maualuga o <strong>le</strong> malumalu ma avea<br />

mulimuli ai <strong>le</strong> malumalu ma se tasi o mea pito sili ona<br />

matagofie i <strong>le</strong> lalolagi tuai. O <strong>le</strong>nei polokalama o <strong>le</strong> fausiaina<br />

o fa<strong>le</strong> na tumau pea ona i ai i onapo o Keriso. Na oti Herota <strong>le</strong><br />

Sili i se taimi puupuu ina ua mavae <strong>le</strong> fanau mai o Iesu, ma<br />

na vaevaeina ai e tagata Roma <strong>le</strong> malo i atalii e toatolu o Herota.<br />

Na pu<strong>le</strong>aina e Filipo <strong>le</strong> itu i matu ma sasae o Kalilaia, na<br />

pu<strong>le</strong>aina e Herota Anetipa ia Kalilaia ma Perea; ma Arekilao<br />

na pu<strong>le</strong>aina Iutaia, Samaria ma Itumia. Ona o <strong>le</strong> itiiti o lona<br />

tomai ma <strong>le</strong> poto masani, na aveeseina ai Arekilao e Roma i <strong>le</strong><br />

6 T.A.. Na pu<strong>le</strong>aina lona atunuu e Roma e ala i taitai sili na<br />

tofiaina e Roma.<br />

280<br />

O <strong>le</strong> au Herotiano ma <strong>le</strong> au Selota<br />

Na lagolagoina e se vaega o ni tagata Iutaia ia <strong>le</strong> nofoaiga<br />

a Herota Anetipa ma latou uunaia tagata ina ia lagolagoina<br />

lana faigamalo. Mo <strong>le</strong>na mea na ta’ua ai i latou o <strong>le</strong> au<br />

Herotiano. Na iloaina e <strong>le</strong> au Herotiano <strong>le</strong> tulai mai o Herota<br />

Anetipa i <strong>le</strong> pu<strong>le</strong> o <strong>le</strong> faataunuuina <strong>le</strong>a o nisi o manatu<br />

faa<strong>le</strong>mesia na i ai i na onapo. Na latou talaiina atu o latou<br />

manatu ma tetee atu i soo se tasi na latou iloaina na ono<br />

faalavelave i tulaga na i ai <strong>le</strong> malo. O <strong>le</strong>a vaega faaupufai na<br />

auau faatasi ma <strong>le</strong> vaega o ni tagata faa<strong>le</strong>lotu o <strong>le</strong> au Faresaio<br />

e tetee ia Iesu (tagai Mataio 22:16) ona na latou iloaina na fai<br />

o Ia ma faalavelave i a latou fuafuaga faa<strong>le</strong>upufai.<br />

Na teena <strong>le</strong> au Herotiano e <strong>le</strong> au Selota. Na latou tetee atu<br />

i pu<strong>le</strong>ga faanuuese ma aafiaga ma na latou mananao ia tuu<br />

saoloto Iutaia. Na manatu nisi o <strong>le</strong> au Selota e ta’uamiotonuina<br />

<strong>le</strong> faia o taua ina ia sailia ai <strong>le</strong> faatoilaloina o Roma. O lo latou<br />

fouva<strong>le</strong> i <strong>le</strong> 6 T.A. na faatoilaloina e Herota Anetipa e fai ma<br />

sui o tagata Roma. Ina ua mavae <strong>le</strong> maliu o Iesu, o <strong>le</strong> au<br />

Selota na taitaiina <strong>le</strong> faasagatau atu ia Roma ma na iu ai i <strong>le</strong><br />

faa<strong>le</strong>againa o Ierusa<strong>le</strong>ma i <strong>le</strong> 70 T.A..<br />

O <strong>le</strong> Faaiuga<br />

I vaitaimi o <strong>le</strong> fetaua’i na faalavelaveina ai sauniga i <strong>le</strong><br />

malumalu, ae peitai na faaauauina pea ia sauniga i <strong>le</strong> vaega<br />

te<strong>le</strong> o <strong>le</strong>na vaitaimi. Na faia e faitaulaga ia taulaga tonu i luga<br />

o <strong>le</strong> fata faitaulaga sili, ma na faaauauina pea ona tatalo<br />

tagata i aso taitasi ao faamuina e <strong>le</strong> faitaulaga ia mea manogi<br />

i luga o <strong>le</strong> fata faitaulaga i <strong>le</strong> mea paia. I se tasi aso, na i ai se<br />

faitaulaga e igoa ia Sakaria sa <strong>le</strong> i toe foi vave ane e pei ona<br />

masani ai mai <strong>le</strong> mea paia pe a mae’a lana sauniga. Na amata<br />

ona taufaiofo tagata, ma ua alagatatau ai, ona ua toe tatala<br />

pupuni o <strong>le</strong> lagi ma ua toe tuuina mai faaaliga. O Sakaria<br />

o se tasi e lotomaulalo ma ua toeaina foi na i ai o ia faatasi<br />

ma se agelu. “. . .ua faafofogaina lau tatalo; e fanau lau ava<br />

o Elisapeta sou atalii. ...<br />

“E muamua atu o ia. . .ma <strong>le</strong> loto o Elia ma lona faamalosi,. . .e<br />

sauni <strong>le</strong> nuu e faatatauina mo <strong>le</strong> Alii” (Luka 1:13, 17). O <strong>le</strong>a<br />

tamaitiiti o <strong>le</strong> a avea ma Ioane <strong>le</strong> Papatiso, o <strong>le</strong> uiga o lona igoa<br />

i <strong>le</strong> faa-Eperu o <strong>le</strong> “meaalofa a <strong>le</strong> Atua.” Ua toe i ai i Isaraelu<br />

se perofeta, o se teuteu ala e saunia <strong>le</strong> ala mo <strong>le</strong> afio mai<br />

o Ieova i <strong>le</strong> lalolagi o se Alo o <strong>le</strong> Atua ma <strong>le</strong> Mesia ua <strong>le</strong>va ona<br />

faatalitali i ai Iutaia.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!