Aðgerðasjúklingar liggja ekki aðgerðalausir II - Hirsla - Landspítali

101
Ásta Júlía Björnsdóttir
RANNSÓKNIR Á ÁHRIFUM NUDDS Á VERKI SJÚKLINGA EFTIR
AÐGERÐ
Í þessum kafla var ætlunin að kanna eingöngu rannsóknir um áhrif fóta- og
handanudds á verki CABG-skurðsjúklinga. Þar sem leit skilaði litlum árangri var
efnið víkkað út og leitað að greinum er tengdust áhrifum nudds á verki almennra
skurðsjúklinga. Flestar rannsóknirnar, sem fundust um áhrif nudds á verki, tengjast
krabbameinsverkjum en þær voru útilokaðar við þessa leit þar sem einblínt var á
verki eftir aðgerð. Við heimildaleit voru einnig útilokaðar rannsóknir er tengdust
svæða- og ilmolíunuddi. Leit að rannsóknum á áhrifum nudds á verki sjúklinga eftir
aðgerð skilaði 6 rannsóknum og eru niðurstöður þeirra mjög misvísandi (sjá töflu 1).
Nokkrar þeirra hafa sýnt að nudd geti minnkað verki skurðsjúklinga en flestar hafa
marga ágalla, s.s. lítið úrtak (Mitchinson o.fl., 2007). Í ljósi þessa ákvað ég að athuga
rannsóknir sem fjalla um áhrif nudds á verki eftir aðgerð og líðan, m.a. streitusvörun
líkamans sem sést á breytingu á blóðþrýstingi, hjartslætti og öndun sjúklinga eftir
aðgerð (sjá töflu 1).
Í heild sýna niðurstöður rannsóknanna sem fjallað er um í töflu 1 að fóta- og
handanudd geti minnkað verki og þjáningu og stuðlað að slökun. Þegar bornir voru
saman sjúklingahópar, sem höfðu fengið nudd eftir aðgerð og þeir sem ekki höfðu
fengið nudd, kom í ljós að nuddhóparnir voru með minni verki (Mitchinson o.fl.,
2007; Nixon o.fl., 1997) og í annarri rannsókn kom fram að verkir minnkuðu hraðar
eftir því sem leið frá aðgerð (Hulme o.fl., 1999). Marktæk minnkun varð á verkjum
eftir fóta- og handanudd í rannsókn Wang og Keck (2004) og vísbendingar um
minni verki eftir nudd komu fram í rannsókn Taylor o.fl. (2003).
Í fimm rannsóknum var lengd nuddsins könnuð. Helstu niðurstöður voru að
lengd nudds skiptir máli. Þannig kom í ljós að nudd í 12,6 mínútur eða meira er
árangursríkara en styttra nudd (Nixon o.fl., 1997) en fleiri rannsóknir bentu til að
nudd í meira en 20 mínútur væri enn árangursríkara (Hulme o.fl., 1999; Mitchinson
o.fl., 2007; Wang og Keck, 2004). Lífeðlisfræðilegar vísbendingar um slökunaráhrif
nuddsins voru misjafnar, mismiklar og ekki alltaf tölfræðilega marktækar. Streitulosandi
áhrif nuddsins á blóðþrýsting komu fram í fjórum rannsóknum með
marktækum hætti (Hayes og Cox, 1999; Kim o.fl., 2001; Taylor o.fl., 2003; Wang og
Keck, 2004). Hægari hjartslátt mátti sjá í tveimur rannsóknum (Hayes og Cox, 1999;
Kim o.fl., 2001) og vísbendingar þess efnis í tveimur öðrum (Hattan o.fl., 2002;
Wang og Keck, 2004). Í þremur rannsóknum hægðist á öndun sjúklinga við nuddið
(Hayes og Cox, 1999; Hattan o.fl., 2002; Wang og Keck, 2004) en þar af voru niðurstöður
einungis tölfræðilega marktækar í einni (Hayes og Cox, 1999). Í einni
rannsókn voru mæld áhrif nudds á súrefnismettun en engar breytingar urðu á súrefnismettun
sjúklinga eftir nuddið (Hayes og Cox, 1999).
Önnur áhrif, eins og óþægindi tengd verk (Mitchinson o.fl., 2007) og skynjuð
þjáning, reyndust minni hjá þeim sem fengu nudd heldur en hjá þeim sem fengu
103
102