Aðgerðasjúklingar liggja ekki aðgerðalausir II - Hirsla - Landspítali

160
Ingibjörg Ósk Guðmundsdóttir
Miklar breytingar hafa orðið á menntun og starfssviði hjúkrunarfræðinga frá
því að Stein (1967) birti greiningu sína á samskiptamynstri lækna og
hjúkrunarfræðinga. Rannsakendur hafa í auknum mæli horft á samskipti og
samvinnu þessara stétta út frá menntun og menningu (Hojat o.fl., 2003). Nýrri
rannsóknir sýna að hjúkrunarfræðingar taka aukinn þátt í ráðgjöf, félags- og
sálfræðilegri umönnun (Reeves o.fl., 2008) sem verður til þess að auka þátttöku
þeirra í ákvarðanatöku (Gjerberg o.fl., 2001). Rannsókn á störfum bráðahjúkrunarfræðinga
í Bandaríkjunum sýndi að þeir tóku virkan þátt í skipulagningu og stjórnun
á bráðameðferðum. Þeir hafa umsjón með hópstjórnun og koma að skipulagi aðgerða
í bráðatilfellum og voru í forystuhlutverki við gæða- og áhættustjórnun. Einnig
komu þeir að skipulagi á öðrum deildum og byggðu upp tengsl við þær (Hanson og
Spross, 1996, getið í Hansson og Spross, 2005). Með aukinni menntun og sjálfstæði
hjúkrunarfræðinga í starfi hefur hefur orðið meiri þrýstingur á lækna um frekari
samvinnu og jafnvægi á milli stétta lækna og hjúkrunarfræðinga (Snelgrove og
Hughes, 2000).
HJÚKRUN SEM KVENNASTARF
Eins og fram hefur komið eru samskipti og samvinna lækna og hjúkrunarfræðinga
margslungin og hefur kynjabreyta verið álitin mikilvægur áhrifaþáttur og því fengið
töluverða athygli rannsakenda og verið skoðuð út frá mismunandi sjónarhornum.
Rothstein og Hannum (2007) gerðu rannsókn þar sem þær mátu skynjun
hjúkrunarfræðinga á tveimur líkönum. Annars vegar samskiptum milli tveggja
heilbrigðisstétta og hins vegar veldi karlkyns lækna og virðingu kvenkyns hjúkrunarfræðinga.
Í niðurstöðum rannsóknarinnar kemur fram að hjúkrunarfræðingar
sögðust meta það að jöfnu hvers kyns læknarnir voru með tilliti til þeirrar virðingar
sem læknarnir sýndu þeim í viðurvist sjúklinga. Lífaldur hjúkrunarfræðinganna hafði
engin áhrif á mat þeirra á læknunum. Ákveðnar vísbendingar um að hjúkrunarfræðingar
gerðu greinarmun á kyni læknanna komu fram í rannsókninni. Það var í
aðstæðum sem tengdust ekki umönnun sjúklinga viðkomandi læknis heldur skilningi
læknanna á öðrum störfum hjúkrunarfræðinganna. Ekki tókst Rothstein og
Hannum að finna neina haldbæra skýringu á þessu. Samkvæmt niðurstöðum þeirra
byggjast samskipti og samvinna hjúkrunarfræðinga og lækna frekar á faglegum
grunni en kynferði.
Í rannsókn Zelek og Phillips (2003) þar sem tilgátan var sú að kynferði lækna
gæti verið áhrifaþáttur þegar kemur að framkomu hjúkrunarfræðinga, var horft á
gagnkvæm áhrif milli kvenkyns hjúkrunarfræðinga og karlkyns og kvenkyns lækna.
Almennt séð virtist kynferði lækna ekki hafa áhrif á framkomu hjúkrunarfræðinga í
þeirra garð. Hins vegar virðast staðlaðar ímyndir lækna og hjúkrunarfræðinga vera
hluti af samskiptamynstri hjúkrunarfræðinga og lækna. Niðurstöður þeirra studdu
162
161