Aðgerðasjúklingar liggja ekki aðgerðalausir II - Hirsla - Landspítali

143
Sigfríður Héðinsdóttir
sjúklingi kom fram syfja, drungi og lágþrýstingur vegna of mikillar aukningar á
Oxycontini®. Lyfið var því minnkað í 10 mg tvisvar á dag. Samhliða ópíötum fengu
allir hægðamýkjandi mixtúru og trefjamauk. Allir sjúklingarnir þáðu hagræðingu til
að létta af þrýstingi og flestum líkaði afskaplega vel við kælibakstur og fannst hann
draga vel úr verk, stirðleika og bólgu. Nær allir þáðu að nota útvarp og sjónvarp, í
mismiklum mæli þó.
UMRÆÐA OG ÁLYKTANIR
Í rannsóknum kemur fram að alltaf eru einhverjir sjúklingar sem þola óviðunandi
verki eftir skurðaðgerðir (Brown, 2004). Þar sem verkur er huglægur er hann
ósýnilegur og því auðveldlega vanmeðhöndlaður auk þess sem hjá öldruðum birtist
hann oft á óvenjulegan hátt. Gagnstætt Prowse (2007) varð ég ekki vör við fordóma
í garð aldraðra og ekki var heldur um vandamál í samskiptum við lækna að ræða sem
hefðu getað hindrað verkjalyfjagjöf (Titler o.fl., 2003). Þó að ég hafi ekki rekist á slíkt
í þessu verkefni, enda um fáa sjúklinga að ræða, tel ég nauðsynlegt að hafa slíkt
ofarlega í huga við hjúkrun aldraðra sjúklinga.
Niðurstaða mín í þessu verkefni styður rannsóknir um vanmat og meðferð á
verkjum sjúklinga. Verkjalyfjagjöf þessara sjúklinga samræmist þó notkun
verkjalyfjastiga WHO eins og mælt er með í bráðaverkjameðferð eftir skurðaðgerð.
Allir sjúklingarnir fengu parasetamóltöflur og líka Oxycontin® töflur sem eru af
flokki sterkra ópíata en hjá tveimur sjúklingum hefði mátt hefja verkjalyfjameðferð
með sterkari lyfjum, til dæmis Oxicontini® fyrr. Þeir fengu þó sterk verkjalyf, við
gegnumbrotsverk og í æð eins og mælt er með en ekki í vöðva. Samkvæmt rannsókn
Ardery o.fl. (2003) hefur Oxycontin® góð verkjastillandi áhrif hjá öldruðum en
stuttverkandi ópíöt ætti að nota við gegnumbrotsverk (Ardery o.fl., 2003). Í
sérlyfjaskrá Lyfjastofnunar (Lyfjastofnun, e.d.) má sjá að ráðlagður dagskammtur
Oxycontin fyrir fullorðna er 10 mg á 12 klukkustunda fresti. Þar er einnig nefnt að
yfirleitt þurfi ekki að breyta skammti hjá öldruðum sem ekki eru með klínískt
staðfesta skerðingu á lifrar- eða nýrnastarfsemi. Hjá einum sjúklingi var T.
Oxycontin aukið í 20 mg tvisvar á dag vegna mikilla verkja en það samræmist ekki
fræðunum hér að framan. Þessi aukning er 100% en ekki 25-50% eins og mælt er
með. Fram komu aukaverkanir og lyfið því minnkað aftur í fyrri skammt.
Enginn sjúklinganna kvartaði að fyrra bragði að fá ekki næg verkjalyf. Hvort
þeir hafa verið ánægðir með verkjameðferðina verður ósagt látið. Ég tel þó hugsanlegt
að þeir hefðu ekki látið vita af verkjum ef þeir hefðu ekki verið fræddir um verki,
verkjamat og meðferð og þeir hvattir til að láta vita af verkjum í tíma. Þá hefði
eflaust orðið erfiðara að meta verki hefðu ekki allir sjúklingarnir verið skýrir og átt
auðvelt með að nota verkjamatstæki. Hafa þarf hugfast að ekki má ákveða fyrirfram
að allir aldraðir sjúklingar séu ófærir um að nota verkjamatskvarða enda kom berlega
í ljós í verkjameðferð minni að þeir voru fullfærir um notkun þeirra.
145
144