Aðgerðasjúklingar liggja ekki aðgerðalausir II - Hirsla - Landspítali

182
Heiða Hringsdóttir og Sólveig Tryggvadóttir
segir einnig að áður en að útskrift sjúklings komi skuli aðstæður hans kannaðar og
honum tryggð fullnægjandi heimaþjónusta eða önnur úrræði eftir því sem unnt er.
Við útskrift af heilbrigðisstofnun skal sjúklingur fá, eftir því sem þörf krefur, leiðbeiningar
um þýðingarmikil atriði sem varða eftirmeðferð, svo sem lyfjagjöf, mataræði,
þjálfun og aðra hreyfingu. Ef þess er óskað skal gefa þessar leiðbeiningar skriflega
(Lög um réttindi sjúklinga nr. 74/1997). Ljóst er að þeim sem fá góða fræðslu
gengur betur að sjá um sig sjálfir eftir að heim er komið og þurfa síður að leita aftur
til heilbrigðisþjónustunnar. Í rannsókn, sem gerð var til að meta árangur af stöðluðum
útskriftarleiðbeiningum, kom þetta skýrt í ljós (Henderson og Zernike, 2001).
Því miður skortir oft verulega á að upplýsingar, sem skurðsjúklingar fá fyrir heimferð,
dugi til sjálfsumönnunar (Gilmartin, 2007).
Það er ekki nóg að vita hvað þarf að fræða sjúklinga um heldur þarf að vita
hvernig er best að koma efninu til skila. Hjá Hróbjarti Árnasyni (2005) kemur fram
að við fullorðinsfræðslu og sjúklingafræðslu skiptir máli umhverfið sem lært er í,
hvaða hvati er til námsins og gagnsemi þess sem á að læra. Þetta byggir hann á
kenningum Knowles um nám fullorðinna. Sjúklingar finna mikinn hvata til náms
þegar aðstæður breytast í lífi þeirra, svo sem við sjúkrahúsvist. Hlutverk hjúkrunarfræðinga
er að nýta það til að hjálpa fólki að taka ábyrgð á eigin meðferð (Hayes,
2005). Nauðsynlegt er að þjálfa starfsfólk í kennsluhlutverkinu til að það nái
tilætluðum árangri. Rannsókn var gerð til að meta ánægju sjúklinga með útskriftarleiðbeiningar
fyrir og eftir að starfsfólk fór á námskeið í nýjum kennsluháttum. Þar
kom fram að það sem var sagt og hvernig það var sagt hafði úrslitaáhrif á gagnsemi
kennslunnar. Sérstaklega átti þetta við leiðbeiningar fyrir heimferð, þar skipti mestu
að fræðsluefnið væri einstaklingsmiðað. Þegar starfsfólk fær stuðning og fræðslu um
betri kennsluaðferðir aukast gæði sjúklingafræðslunnar. Þar með fækkar endurkomum
á sjúkrahús og sjúklingarnir verða ánægðari með þá fræðslu sem þeir fá
(Burkhart, 2008).
Fleiri rannsóknir hafa sýnt nauðsyn þess að einstaklingshæfa útskriftaráætlanir
fyrir sjúklinga. Stundum finnst sjúklingum að þeir fái of mikið af upplýsingum,
fræðslan sé of stöðluð og það láist að spyrja sjúklingana sjálfa hvaða
upplýsingar þeir telji mikilvægt að fá og hvað aðrir heilbrigðisstarfsmenn hafi frætt
þá um (Maloney og Weiss, 2008). Þar sem skurðsjúklingar mátu sjálfir hvers konar
útskriftarfræðsla myndi nýtast þeim best komu fram fjögur meginþemu.
Sjúklingunum fannst fræðslan of stöðluð og ekki henta þeim vel. Sumum fannst
vanta upplýsingar en öðrum fannst þeir fá of mikið af upplýsingum. Þá kom í ljós að
upplýsingar gátu verið misvísandi til sama sjúklings eftir því hvaða heilbrigðisstarfsmaður
var að fræða þá. Einnig láðist í mörgum tilfellum að taka með í
útskriftaráætlun aðstæður fólks eftir útskrift. Að síðustu fannst sjúklingunum vanta
eftirfylgni og töldu æskilegt að fá símtal á öðrum til þriðja degi eftir að heim var
komið (McMurray o.fl., 2007). Mikilvægt er að huga að eftirfylgni sem hægt er að
veita á ýmsa vegu. Sjúklingar eru almennt ánægðari með að fá símtal heldur en
184
183