Aðgerðasjúklingar liggja ekki aðgerðalausir II - Hirsla - Landspítali

207
STEINUNN ARNA ÞORSTEINSDÓTTIR
Sjúklingafræðsla: símaeftirfylgd eftir hjartaskurðaðgerð
INNGANGUR
Hröð þróun hefur orðið í heilbrigðisþjónustu síðustu áratugina og með aukinni
þekkingu, tækniframförum og nýjum lyfjum er nú hægt að framkvæma flóknari
aðgerðir en áður og hjálpa veikari sjúklingum. Samhliða þessum miklu breytingum
hefur hraðinn í heilbrigðiskerfinu aukist, legutími á sjúkrahúsum orðið styttri og
sjúklingar útskrifast mun fyrr en áður. Því er mikilvægt að standa vel að málum
varðandi útskrift sjúklinga af sjúkrahúsi. Í núverandi árferði í þjóðfélaginu hefur
krafan um hagkvæmni og sparnað í heilbrigðiskerfinu jafnframt aukist og þarf því að
leita leiða til að verða við þeim kröfum. Fræðsla til sjúklinga hefur alltaf verið hluti af
störfum hjúkrunarfræðinga og áður hjúkrunarkvenna og gegnt margvíslegu hlutverki
í aldanna rás. Síðustu áratugi hefur sjúklingafræðslu sem meðferðarformi verið
gefinn meiri gaumur. Hugmyndafræði hennar, tilgangur og framkvæmd hefur þó
talsvert verið að breytast. Nú er lögð meiri áherslu á þátttöku og ábyrgð sjúklinga á
eigin heilsu og meðferð og með styttri legutíma er mikilvægi sjúklingafræðslu
ótvírætt í þeim tilgangi að bæta árangur meðferðar, minnka líkur á endurinnlögnum,
auka batahorfur og bæta líðan sjúklings. Á Íslandi og erlendis hefur smám saman
verið viðurkennt að sjúklingafræðsla er hluti af réttindum sjúklings og sett hafa verið
ákvæði um fræðslu til sjúklinga í lög (Redman, 2004; Webber, 1990). Í íslenskum
lögum um réttindi sjúklinga nr. 74/1997 kemur fram að sjúklingur eigi rétt á
upplýsingum um eigið heilsufar, þar á meðal upplýsingum um ástand, batahorfur og
meðferð. Það er hins vegar hlutverk heilbrigðisstarfsmanns að vega og meta hvenær
sjúklingurinn er tilbúinn til að fá upplýsingarnar og skapa heppilegar aðstæður til að
miðla þeim (Heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneytið, 2000).
Tilgangur þessa verkefnis var tvíþættur, annars vegar að skoða fræðsluþarfir
hjartaskurðsjúklinga eftir útskrift og hins vegar að kanna hvort eftirfylgd hjúkrunarfræðings
með símtölum sé gagnleg aðferð til að bæta sjúklingafræðslu og veita
stuðning eftir útskrift. Markmiðið er að fá yfirlit yfir þarfir sjúklingahópsins fyrir
fræðslu og hvort þeim sé nægilega sinnt eins og sakir standa. Rannsóknaniðurstöður
benda til þess að þessi sjúklingahópur hafi þörf fyrir eftirfylgd eftir
útskrift þar sem hann glímir við margvísleg vandamál um langa hríð (Gallagher o.fl.,
2004; Hartford, 2005; Henderson og Zernike, 2001; Johnson, 2000; Savage og Grap,
1999; Theobald og McMurray, 2004).
209
208