Aðgerðasjúklingar liggja ekki aðgerðalausir II - Hirsla - Landspítali

114
Verkjameðferð við drentöku úr brjóstholi
Meðferð við íhlutunarverkjum þarf að vera fjölþætt og felast í fleiru en lyfjagjöf.
Sjúklingar, sem eru vel undirbúnir, hafa verið hughreystir og fengið útskýringar á því
sem í vændum er, þola verkina betur og greina frá minni verkjum og vanlíðan í
kjölfar íhlutunar (Carroll o.fl., 1999). Hins vegar gleymist oft að gefa sjúklingum
verkjalyf því venjubundin hjúkrunarverk eru sjaldan sett í samhengi við verki. Oft
telja hjúkrunarfræðingar að einföld og fljótleg íhlutun sé of skammvinn til að taki því
að beita meðferð og að verkjameðferðin sé of tímafrek í samanburði við íhlutunina
(Siffleet o.fl., 2007). Þetta er umhugsunarvert því þó svo að íhlutunin, í þessu tilviki
drentakan, taki að okkar mati skamma stund þá sitja óþægindin og neikvæð reynsla
sjúklingsins eftir mun lengur.
Verkir við drentöku úr brjóstholi
Ekki fundust margar rannsóknir sem sérstaklega fjalla um verki og verkjameðferð
við drentöku úr brjóstholi. Samantekt rannsókna um efnið sýnir þannig að
rannsóknir eru takmarkaðar, fáar og þeim illa lýst (Bruce o.fl., 2006). Flestar rannsóknanna
gáfu þó til kynna að sjúklingar finna mikinn eða mjög mikinn sársauka í
tengslum við drentöku út brjóstholi þrátt fyrir verkjalyfjagjöf. Út frá samantekt þeirra
má álykta að morfin eingöngu gefi ekki næga verkjastillingu við verk sem hlýst af
drentöku úr brjóstholi.
Sjúklingar segja oft að drentaka úr brjóstholi valdi mjög slæmum verk eða togi.
Það er þó bót í máli að fæstir hafa langvarandi verki eftir drentöku (Mimnaugh o.fl.,
1999). Fram hefur komið að sjúklingar meti verki við drentöku úr brjóstholi á bilinu
5 til 7 á kvarðanum 0 til 10 (Puntillo o.fl., 2001). Siffleet o.fl (2007) skoðuðu
verkjalýsingar 61 sjúklings í tengslum við umönnun. Í ljós kom að sjúklingar mátu
verki við drentöku að meðaltali 6,5 á fyrrgreindum kvarða. Fyrir drentökuna mátu
þeir verkina að meðaltali 1 til 2. Einungis 50% sjúklinganna fengu fyrirbyggjandi
verkjalyfjameðferð fyrir drentökuna en um 67% fengu verkjalyf eftir drentökuna. Þó
hefur sýnt sig að verkjalyf, sem gefin eru fyrir íhlutanir, minnka verki sjúklingsins
eftir íhlutunina meira en verkjalyf sem gefin eru strax á eftir (Seib og Paul, 2006).
Verkjalyfjameðferð
VERKJAMEÐFERÐ VIÐ DRENTÖKU ÚR BRJÓSTHOLI
Til að verkjameðferð verði hnitmiðuð og árangursrík þarf góða undirstöðuþekkingu
á lífeðlisfræði sársauka, mati á verkjum og verkjameðferð. Verkjameðferð minnkar
kvíða, dregur úr óþægindum og deyfir bæði ósjálfráðu og sjálfráðu viðbrögðin
(Kehlet og Dahl, 2003). Rannsóknir hafa sýnt að notkun ópíata eingöngu dugi ekki
sem verkjastilling við drentöku og flestir sjúklingar finna mikla verki þrátt fyrir gjöf
þeirra. Árangursríkast reynist að veita fjölþætta verkjalyfjameðferð með ópíötum,
bólgueyðandi verkjalyfjum, staðdeyfilyfjum og jafnvel innöndunargasi (Bruce o.fl.,
2006). Þrátt fyrir þetta sýndi fjölþjóðleg rannsókn gerð á tæplega 6 þúsund sjúklingum
að verkir jukust þegar íhlutun átti sér stað. Fleiri en 63% fengu engin verkjalyf,
116
115