Aðgerðasjúklingar liggja ekki aðgerðalausir II - Hirsla - Landspítali

128
Guðrún Svava Guðjónsdóttir
sókninni. Tilgangurinn var að athuga hvort verkjakvarðarnir mætu verki sjúklinganna
á sambærilega hátt. Þrjátíu og fimm þátttakendur voru í rannsókninni sem allir
áttu við tímabundna eða langvarandi samskiptaerfiðleika að etja. Þeir greindu frá því
að NRS væri sá kvarði sem þeir vildu helst nota og þar á eftir andlitskvarðinn. VAS
var sá kvarði sem þeir vildu síst nota. Rannsóknin leiddi í ljós að allir kvarðarnir væru
áreiðanlegir í notkun fyrir eldri sjúklinga með samskiptavandamál. Þátttakendur voru
í yngri kantinum í þessari rannsókn eða á aldrinum 55-79 ára.
Í rannsókn DeWaters o.fl. (2008) voru rannsakaðir 25 aldraðir sjúklingar sem
fóru í bæklunaraðgerð. Tilgangur rannsóknarinnar var að skoða hvort hægt væri að
nota PAINAD-verkjamatstækið fyrir eldra fólk eftir aðgerð og hvort hægt væri að
nota tækið bæði fyrir fólk með og án vitrænnar skerðingar. Tólf sjúklinganna voru
með vitræna skerðingu, þrettán voru án vitrænnar skerðingar. Allir sjúklingarnir voru
metnir með tilliti til verkja með talnakvarða (NRS) og PAINAD. Stigafjöldi á
PAINAD var meiri þegar sjúklingar voru taldir líklegri en ólíklegri til að finna fyrir
verkjum. Líklegir verkir voru skilgreindir sem hreyfing úr rúmi í stól eða frá stól í
rúm, ólíklegir verkir voru skilgreindir að sitja eða liggja hljóðlátur. Fylgst var með
sjúklingnum í fimm mínútur. Fram komu sterk jákvæð tengsl á milli PAINAD og
talnakvarða fyrir allar athuganir, bæði við líklegar og ólíklegar aðstæður og meðal
sjúklinga með og án vitrænnar skerðingar. Bendir þetta til að hegðunin, sem tilgreind
er í PAINAD-tækinu, tengist verkjum. Hegðun, sem oftast kom fram, var neikvætt
tal, svipbrigði og líkamstjáning en hafa verður í huga að úrtakið var ekki stórt.
Árangursrík samskipti sjúklings með verki og heilbrigðistarfsmanna virðast
skipta miklu þegar veita á góða verkjameðferð. Í bandarískri rannsókn voru valdir af
handahófi 38 sjúklingar eldri en 65 ára sem farið höfðu í hnéliðskiptaaðgerð. Þátttakendum
var skipt í tvo hópa. Samskiptahópurinn (26 sjúklingar) fékk fræðslu með
15 mínútna myndbandi fyrir aðgerð um samskipti við heilbrigðistarfsfólk í tengslum
við verki og meðferð verkja eftir aðgerð. Samanburðarhópurinn (12 sjúklingar)
horfði á 10 mínútna langt myndband sem einungis fjallaði um meðferð verkja.
Verkir voru metnir á 1. og 2. degi eftir aðgerð og 1. og 7. degi eftir útskrift. Hóparnir
voru bornir saman hvað varðar styrk verkja, truflandi áhrifa verkja á hreyfingu og
áhrif verkjameðferðar. Greindi samskiptahópurinn frá minni hreyfihindrun og meiri
áhrifum verkjameðferðar en samanburðarhópurinn á 1. degi eftir aðgerð. Á 2. degi
eftir aðgerð greindu samskipta- og samanburðarhópurinn frá svipuðum áhrifum
verkja á hreyfingu en samanburðahópurinn greindi frá meiri áhrifum verkjameðferðar
en samskiptahópurinn. Styrkur verkja hélst svipaður í báðum hópunum á
1. og 2. degi eftir aðgerð. Ekki var marktækur munur á milli þeirra varðandi styrk
verkja, hreyfihindrun og áhrif verkjameðferðar á 1. og 7. degi eftir útskrift
(McDonald o.fl., 2005). Rannsóknin hefur þann kost að vera bæði með
samanburðarhóp og meðferðarhóp en hóparnir eru mjög litlir. Hún gefur þó
vísbendingar um að fræðsla um samskipti varðandi verki fyrir eldra fólk fyrir aðgerð
geti haft áhrif, sérstaklega fyrst á eftir aðgerð.
130
129