Aðgerðasjúklingar liggja ekki aðgerðalausir II - Hirsla - Landspítali

200
Kristjana Guðrún Halldórsdóttir
innritunarmiðstöð u.þ.b. tveimur vikum fyrir aðgerð. Þar eru fengnar upplýsingar
fyrir hjúkrun sjúklingsins og rætt um hvað líklegt er að dvölin verði löng og hafnar
ráðstafanir fyrir útskrift. Þannig byrjar útskriftaráætlun áður en sjúklingurinn leggst
inn. Fyrir útskrift fá þeir munnlegt og staðlað skriflegt útskriftarviðtal frá
hjúkrunarfræðingi. Staðlaða viðtalið er lagað að einstaklingnum. Aðrar innkallanir
vegna aðgerða á bæklunarsviði eru sjaldgæfari. Þar er þó möguleiki á að hefja fræðslu
og leggja drög að útskrift fyrir innlögn en ekki verður farið í það hér. Bráðainnlagnir
eru allt árið vegna verkja og slysa. Útskriftaráætlanir fyrir þá sem koma brátt eru ekki
síður mikilvægar en geta ekki alltaf hafist við innlögn þó það teljist oftast æskilegt.
Innlagnir til aðgerða vegna mjaðmarbrota á FSA árið 2008 voru 45. Þar af
voru 42 einstaklingar 70 ára og eldri. Útskriftaráætlun og fræðsla til sjúklinga, sem
koma vegna mjaðmarbrots eða annarra brota, er ekki eins sýnileg og til
gerviliðasjúklinga á FSA. Hjúkrunin er unnin og skráð eftir stöðluðu hjúkrunarferli
eins og fyrir aðra sjúklinga og er undirbúningur fyrir útskrift hluti af því. Notað er
staðlað útskriftarblað fyrir þessa sjúklinga.
ÚTSKRIFTARÁÆTLUN SJÚKLINGA SEM LEGGJAST INN Á FSA
VEGNA MJAÐMARBROTS
Þeir sem lenda á sjúkrahúsi vegna mjaðmarbrots eru flestir í hópi aldraðra og oft
með ýmis önnur heilsufarsvandamál. Fyrir brotið hafa þeir oft verið sjálfbjarga en
verða síðan öðrum háðir. Ætla má að útskriftaráætlun fyrir þennan sjúklingahóp
skipti verulegu máli svo meiri líkur séu á að þeir geti snúið aftur heim. Aðstoð heim,
tenging við þjónustu, sem í boði er, og skriflegar útskriftarleiðbeiningar ættu að vera
til gagns.
Á fyrsta ári eftir mjaðmarbrot er dánartíðni hjá þeim sem mjaðmarbrotna
marktækt hærri en hjá jafnöldrum sem ekki hafa brotnað, eða 10% til 15% hærri. Á
síðustu áratugum hefur meðalaldur þeirra sem mjaðmarbrotna á Íslandi verið um 80
ár. Fleiri konur mjaðmarbrotna en karlar. Áætlað er að árlega mjaðmarbrotni um 20
af hverjum 10.000 körlum og um 60 af hverjum 10.000 konum eldri en 55 ára. Á
Íslandi er meðallegutími um 10 dagar og um helmingur sjúklinga fer aftur heim til sín
beint af sjúkrahúsi (Þorvaldur Ingvarsson o.fl., 2005). Konur og eldri einstaklingar eru
í áhættuhópi m.t.t. tíðra flutninga innan heilbrigðiskerfisins. Mikilvægt er að skipulag
útskriftar sé gott fyrir fólk í áhættuhópi en slíkt getur dregið úr bráðaóráði og fækkað
endurinnlögnum (Boockvar o.fl., 2004).
Að öllu jöfnu er ferill mjaðmarbrotinna á FSA þannig að eftir komu á slysadeild
fara þeir beint þaðan í aðgerð eða á bæklunardeild í bið eftir aðgerð. Eftir aðgerðina
og dvöl á vöknun eða gjörgæslu koma þeir inn á bæklunardeild. Söfnun hjúkrunarupplýsinga
um sjúklinginn þarf að fara fram sem fyrst áður en útskriftaráætlun
hefst. Ef sjúklingur leggst inn brátt er oft ekki hægt að afla nægra upplýsinga fyrr en
eftir aðgerðina. Hefja skal útskriftaráætlun sem fyrst með því að ræða um væntan-
202
201