Aðgerðasjúklingar liggja ekki aðgerðalausir II - Hirsla - Landspítali

21
ANNA MARÍA ÓLAFSDÓTTIR
LILJA ÁSGEIRSDÓTTIR
Fasta fyrir skurðaðgerð: „ekkert eftir miðnætti” er gömul
klisja
INNGANGUR
Fasta er mikilvægur hluti af undirbúningsferli sjúklings fyrir skurðaðgerð og liður í að
auka öryggi hans. Tilgangur föstu er að minnka magn og sýrustig magainnihalds í því
skyni að draga úr hættu á bakflæði þess ofan í lungu (pulmonary aspiration). Við
svæfingu bælist hósta- og kyngingarviðbragð sjúklings og því eykst hættan á bakflæði
á meðan á svæfingu stendur (Stuart, 2006). Sú hefð að fasta frá miðnætti, aðfaranótt
aðgerðadags, á sér langa sögu en árið 1946 fjallaði Mendelson um hve hættulegt
bakflæði magainnihalds ofan í lungu getur verið (Levy, 2006). Í kjölfar þess var farið
að styðjast við þá vinnureglu að aðgerðasjúklingar skyldu fasta frá miðnætti og er sú
regla víða enn við lýði.
Fasta fyrir skurðaðgerð felur í sér að sjúklingur má hvorki neyta matar né
drykkjar í fyrirfram ákveðinn tíma. Mikilvægur hluti af starfi hjúkrunarfræðinga á
skurðdeild er að tryggja að rétt sé staðið að föstu sjúklinga fyrir skurðaðgerð
(Woodhouse, 2006) og gegnir fræðsla til sjúklinga þar veigamiklu hlutverki. Í þessum
kafla er ætlunin að skoða hvort fasta frá miðnætti, aðfaranótt aðgerðardags er nauðsynleg,
hvaða áhrif hún hefur á líkamsstarfsemina og hver upplifun sjúklinga er.
Skoðað verður hvort almennt sé verið að vinna samkvæmt alþjóðlegum vinnuleiðbeiningum
sem byggðar eru á gagnreyndri þekkingu um föstu fyrir skurðaðgerðir. Á
Landspítala eru til vinnuleiðbeiningar sem byggðar eru á ráðleggingum samtaka
bandarískra svæfingarlækna, American Society of Anaesthesiologists (ASA) en þær
hafa lítið verið kynntar og almennt er ekki unnið eftir þeim innan spítalans. Einnig
verður sagt frá könnun sem gerð var á tímalengd föstu á einni legudeild Landspítala
og hvernig skurðsjúklingum leið á föstutímanum. Í lok kaflans er farið yfir atriði sem
hafa ber í huga þegar kemur að því að innleiða nýtt vinnulag og hvaða aðferðir þykja
vænlegar til árangurs.
Aðferðafræði
Leitað var að heimildum í gagnagrunnunum Scopus, PubMed, Proquest, Medline-Ovid og
Wiley InterScience. Leitarorð voru fasting, surgery, preoperative, change management og
implementation of guidelines. Leitarorð voru samtvinnuð á ýmsa vegu og leitin
takmörkuð við enska tungu og manneskjur. Lagt var upp með að skoða rannsóknir,
23
22