Aðgerðasjúklingar liggja ekki aðgerðalausir II - Hirsla - Landspítali

35
DÍANA DRÖFN HEIÐARSDÓTTIR
Er þinn sjúklingur í hættu á vannæringu? Hlutverk
hjúkrunarfræðinga í næringarmeðferð eldri sjúklinga sem
fara í kransæðahjáveituaðgerð
INNGANGUR
Það hefur lengi verið þekkt vandamál hversu illa sjúklingar nærast á sjúkrahúsum og
skrifar Florence Nightingale (1969) um vandann í bók sinni Notes on Nursing árið
1860. Þar bendir hún hjúkrunarkonum á að huga betur að næringarástandi sjúklinga
sinna því á eftir öndun sé næring mikilvægust af öllu. Þegar veikindi bera að og
líkaminn þarf að takast á við sjúkdóma eða gróa eftir slys eða aðgerðir gegnir næring
lykilhlutverki í bata. Að meta næringarþörf og næringarinntekt sjúklinga er hluti af
daglegum störfum hjúkrunarfræðinga sem og að veita þeim hjálp við að nærast sem
best (Pedersen, 2005; DiMaria-Ghalili, 2002 og 2004).
Vannæring er algengt vandamál sjúklinga á spítölum enn þann dag í dag og
eru aldraðir einstaklingar þar sérstaklega í áhættu (Ingibjörg Hjaltadóttir o.fl., 2007;
Jensen, 2008). Þekktir fylgikvillar vannæringar hjá sjúklingum sem fara í skurðaðgerðir
eru hægari sáragræðsla, aukin sýkingartíðni, minnkuð mótstaða og skerðing
á starfsemi líffæra auk þess sem dánartíðni þeirra er hærri en annarra. Afleiðingarnar
verða aukakostnaður vegna lengri sjúkrahúslegu, auknar líkur eru á endurinnlögnum
og síðast en ekki síst skerðast lífsgæði sjúklinganna (Dickinson o.fl. 2007; Kowanko
o.fl., 2001; Jensen, 2008; O’Regan, 2009). Því er til mikils að vinna að greina
tímanlega vannæringu eða hættu á vannæringu hjá sjúklingum sem eru að fara í
skurðaðgerðir og bregðast við með viðeigandi hætti. Hjúkrunarfræðingar á legudeildum
eru í einstakri aðstöðu til að sinna því hlutverki og ábyrgð þeirra á næringarmeðferð
sjúklinga er ótvíræð.
Tilgangur þessa kafla er að fjalla um næringu aldraðra á sjúkrahúsum með
sérstakri áherslu á kransæðasjúklinga sem og hlutverk hjúkrunarfræðinga í að meðhöndla
og/eða fyrirbyggja vannæringu. Ennfremur verður fjallað um stöðu þessara
mála á hjarta- og lungnaskurðdeild Landspítala og greint frá mati á næringarástandi
sex inniliggjandi sjúklinga sem lágu á deildinni einn dag í apríl árið 2009. Við matið
var notað skimunartæki sem upphaflega kemur frá Elmore o.fl. (1994) en síðan var
þróað frekar og staðfært af Ingu Þórsdóttur og félögum (Thorsdottir o.fl., 1999). Því
er ætlað er að greina líkur á vannæringu inniliggjandi sjúklinga á fullorðinsdeildum og
meta þörf þeirra fyrir næringarráðgjöf.
37
36