Aðgerðasjúklingar liggja ekki aðgerðalausir II - Hirsla - Landspítali

89
Sesselja Jóhannesdóttir
Austurlandabúar, t.d. Kínverjar, hafa lengi notað óhefðbundnar læknisaðferðir
eins og nudd, annaðhvort einar sér eða ásamt hinum hefðbundnu vestrænu.
Vesturlandabúar hafa smám saman verið að vakna til vitundar um kosti óhefðbundinna
aðferða og hefur notkun þeirra aukist mjög undanfarin ár. Í skýrslu Heilbrigðisráðuneytisins
frá árinu 2003 kemur fram að vísbendingar séu um að íslenskir hjúkrunarfræðingar
og læknar ræði sjaldan um óhefðbundna meðferð við sjúklinga sína og
óhefðbundin meðferð sé lítið sem ekkert samþætt hinni hefðbundnu, ólíkt því sem víða
hefur átt sér stað í hinum vestræna heimi. Það er þekkt að heilbrigðisstéttir nýta sér
ákveðnar aðferðir óhefðbundinnar meðferðar í störfum sínum hér á landi en umfang
þeirrar starfsemi hefur verið óljóst. Í stefnu lyflækningasviðs II á Landspítala um viðbótarmeðferð
(Þóra Jenný Gunnarsdóttir o.fl., 2008) kemur fram að á sviðinu hefur
þrenns konar viðbótarmeðferð verið í boði undanfarin ár, slökun, gönguhópar og
nudd. Á árunum 1994-2003 starfaði nuddfræðingur á sviðinu sem veitti svæðanudd,
slökunarnudd, sogæðanudd og partanudd, í samtals 3420 meðferðartímum. Ástæður
fyrir beiðni, sem komu flestar frá hjúkrunarfræðingum, voru oftast kvíði, ósk um
slökun, verkir og vanlíðan. Skráður árangur var m.a. slökun og betri svefn.
Skurðlækningasvið Landspítala hefur ekki, svo höfundur viti til, látið athuga notkun
viðbótarmeðferðar og ekki gefið út neina stefnu varðandi slíkt.
Rannsóknir á nuddi
NUDDMEÐFERÐ
Eins og áður hefur verið minnst á eru áhrif viðbótarmeðferðar á svefn lítið rannsökuð
og áhrif nudds eingöngu enn minna. Richards og samstarfmenn (2003) fundu aðeins sjö
rannsóknir á bráðveikum sjúklingum og aðeins ein þeirra var um nudd. Hins vegar
kemur fram í mörgum rannsóknum á nuddi að einn af kostum þess sé að það er
svæfandi án þess að verið sé að rannsaka það sérstaklega (Ejindu, 2007). Flestar
rannsóknir á nuddi beinast að áhrifum á krabbameinsverki (Wang og Keck, 2004) og
sýna marktæka minnkun á verkjum. Hendur og fætur eru góð nuddsvæði vegna fjölda
taugaviðtaka sem örva taugaþræði til að draga úr verkjum. Ósjálfráð viðbrögð, eins og
hægari púls, lægri blóðþrýstingur og hægari öndun, hafa verið notuð sem mælikvarði á
slökunaráhrif í rannsóknum á nuddi hjá krabbameinssjúklingum. Fáar rannsóknir eru til
um áhrif nudds á verki og ósjálfráð viðbrögð eftir skurðaðgerðir.
Ég leitaði fyrst og fremst að rannsóknum á áhrifum nudds á svefn og lífsmörk
en vegna þess hve ég fann fáar bætti ég við slökunarárhrifum. Aðeins fundust átta
rannsóknir (sjá töflu 1.) 10 ára og yngri en af þeim var aðeins ein rannsókn um áhrif
nudds á bæði svefn og lífsmörk (Ejindu, 2007). Ég reyndi að finna rannsóknir á
91
90