Aðgerðasjúklingar liggja ekki aðgerðalausir II - Hirsla - Landspítali

145
Sigfríður Héðinsdóttir
Það er hlutverk hjúkrunarfræðinga að mynda góð tengsl við hinn aldraða til þess
að geta aðstoðað hann sem best við að greina frá verkjum sínum svo veita megi sem
besta verkjameðferð og beita til þess samblandi af meðferð með og án lyfja. Ég er
sammála ályktun Ardery o.fl. (2003) að líklegra sé að heilbrigðisstarfsfólk geti linað
verki aldraðra þegar verkir eru metnir reglulega, verkjameðferð með og án lyfja beitt
og árangur meðferðarinnar metinn. Með því að flokka verkinn sem fimmta lífsmarkið
og hafa betri þekkingu á klínískri birtingu hans getur það leitt til betri
árangurs í verkjameðferð aldraðra (Lynch, 2001).
Mitt mat er að í heildina hafi meðferðin komið sjúklingunum að gagni. Allir
sjúklingarnir voru fúsir til að taka þau lyf sem þeim voru boðin ásamt því að þiggja
viðbótarmeðferð. Það sem vó þungt í þessari verkjameðferð og má segja að hafi
staðið upp úr, var notkun kælibakstra. Þá nýttu sjúklingarnir sér í ríkum mæli og
höfðu á orði hve góð þeim þætti verkjalinun þeirra. Þessari viðbótarmeðferð var
ekki svo mikill gaumur gefinn í þeim rannsóknum sem kannaðar voru. Það er
athyglisvert þar sem viðbótarmeðferð er sérstaklega mikilvæg fyrir aldraða vegna
þess að slíkum aðferðum fylgja litlar aukaverkanir í samanburði við lyfjameðferð
(Cavalieri, 2007).
Að mínu áliti þarf að efla fræðslu heilbrigðisstarfsfólks varðandi verkjameðferð
aldraðra, til dæmis með reglulegum stuttum fræðsluerindum um verkjamat og
verkjalyfjanotkun og fræða um lífeðlisfræðilegar öldrunarbreytingar og
verkjameðferð án lyfja, sem væri í samræmi við niðurstöður Prowse (2007).
Árangursrík verkjameðferð er mikilvæg fyrir þennan aldurshóp, ekki bara af
mannúðarástæðum heldur einnig vegna þess að vanmeðhöndlaðir verkir geta valdið
fylgikvillum og heilsubresti sem jafnvel getur leitt til dauða. Hjúkrunarfræðingar eru
málsvarar sjúklingsins í verkjameðferðinni. Þeir eru sú stétt sem er ábyrg fyrir
verkjamati, gjöf verkjalyfja og að meta gæði verkjastillingar aldraðra. Þeir hafa því
mikil áhrif á hvort meðferð verður árangursrík fyrir sjúklinga og þurfa að geta axlað
þessa ábyrgð af kunnáttu og skilningi á séreinkennum þessa hóps.
HEIMILDIR
Anna Gyða Gunnlaugsdóttir (2006). Hjúkrunarfræðilegt mat á verkjum. Í Helga Jónsdóttir
(ritstj.2), Frá innsæi til inngripa. Reykjavík: Hið íslenska bókmenntafélag, 19-39.
Antall, G.F., og Kresevic, D. (2004). The use of guided imagery to manage pain in an elderly
orthopaedic population. Orthopaedic Nursing, 23(5), 335-340.
Ardery, G., Herr, K.A., Titler, M.G., Sorofman, B.A. og Schmitt, M.B. (2003). Assessing and
managing acute pain in older adults: A research base to guide practice. Medsurg Nursing,
12(1), 7-18.
Bergh, I., Jakobsson, E., Sjöström, B. og Steen, B. (2005). Ways of talking about experiences of
pain among older patients following orthopaedic surgery. Journal of Advanced Nursing,
52(4), 351-361.
Brown, D. (2004). A literature review exploring how healthcare professionals contribute to the
assessment and control of postoperative pain in older people. International Journal of
147
146