Aðgerðasjúklingar liggja ekki aðgerðalausir II - Hirsla - Landspítali

170
Ólöf Guðrún Ásbjörnsdóttir
fjallað um krabbamein í brjóstum og brjóstauppbyggingar almennt en fáar greinar
fundust um ánægju og lífsgæði kvenna eftir enduruppbyggingu brjósta. Því er íslenska
rannsóknin kærkomin viðbót.
ENDURSKÖPUN Á BRJÓSTUM VEGNA KRABBAMEINS
Endursköpun brjósta er ferli sem miðar að því að bæta lífsgæði kvenna er misst hafa
brjóst vegna brjóstnáms í kjölfar krabbameins og til að hjálpa þeim að sætta sig við
greiningu og meðferð krabbameinsins (Harcourt og Rumsey, 2001). Endursköpunarferlið
felur í sér val á mismunandi tegundum skurðaðgerða er miða að því að gera
brjóstnámssvæðið sem líkast brjósti að nýju (Abu-Nab og Grunfeld, 2007). Þegar konan
hefur ákveðið að gangast undir endursköpun á brjóstum með skurðaðgerð er vert að
huga að ólíkum tegundum aðgerða. Yfirleitt er um þrjár mismunandi leiðir að ræða.
Endursköpun með TRAM flipa (transverse rectus abdominis musculocutaneous flap), LD flipa
(latissimus dorsi flap) með eða án sílikon/saltvatnspúða eða endursköpun einungis með
innsettum púðum.
Endursköpun með TRAM flipa felst í því að vöðvi á neðanverðum kviðvegg er
fluttur á brjóstsvæðið ásamt meðfylgjandi fitu og húð (Abu-Nab og Grunfeld, 2007;
Pipps ofl, 1999; Wolf, 2004). Þessi tegund aðgerðar er oftast talin gefa brjóstinu sem
eðlilegast útlit og sjaldnast þarf að setja sílikon eða saltvatnspúða með í brjóstabunguna.
Þá er ekki alltaf nauðsynlegt að laga hitt brjóstið í leiðinni og útlitið á því helst með
auknum aldri og þyngdarbreytingum. Gallarnir við þessa tegund uppbyggingar eru helst
þeir að þetta er erfið aðgerð sem tekur langan tíma og aukin hætta er á að hluti af flipanum
drepist (1/10 tilfella). Einnig veikist kviðveggurinn mikið við þessa aðgerð og
hætta á kviðsliti eykst (Harcourt og Rumsey, 2001; Svanheiður L. Rafnsdóttir o.fl.,
2009).
Endursköpun með LD flipa eða bakfellsflipa er sú flipaaðgerð sem oftast er
notuð á Íslandi í dag. Felst sú aðgerð í því að láréttur vöðvi frá baki ásamt meðfylgjandi
fitu og húð er fluttur til brjóstsvæðisins. Örið á bakinu verður þá falið undir brjóstahaldara
eftir aðgerð. Oftast þarf að nota sílikonpúða sem uppfyllingu í þessari tegund
aðgerðar (Abu-Nab og Grunfeld, 2007; Phipps o.fl., 1999; Svanheiður L. Rafnsdóttir
o.fl., 2009; Wolf, 2004). Einnig er mögulegt að byggja upp brjóstið með vöðvaflutningi í
sömu aðgerð og brjóstnámið (Abu-Nab og Grunfeld, 2007; Thomson o.fl., 2008). Það
eru þó ekki allar konur sem geta nýtt sér þessa tegund aðgerðar því eftirmeðferðin ræðst
af stigun krabbameinsins, þ.e. hvort konan þurfi að gangast undir geisla og/eða
lyfjameðferð eftir brjóstnámið. Í þessari tegund aðgerðar er brjóstvefurinn fjarlægður
ásamt geirvörtu og geirvörtubaug og nýja brjóstið byggt upp, oftast með LD flipa með
172
171