Aðgerðasjúklingar liggja ekki aðgerðalausir II - Hirsla - Landspítali

More documents

Recommendations

Info

170 Ólöf Guðrún Ásbjörnsdóttir fjallað um krabbamein í brjóstum og brjóstauppbyggingar almennt en fáar greinar fundust um ánægju og lífsgæði kvenna eftir enduruppbyggingu brjósta. Því er íslenska rannsóknin kærkomin viðbót. ENDURSKÖPUN Á BRJÓSTUM VEGNA KRABBAMEINS Endursköpun brjósta er ferli sem miðar að því að bæta lífsgæði kvenna er misst hafa brjóst vegna brjóstnáms í kjölfar krabbameins og til að hjálpa þeim að sætta sig við greiningu og meðferð krabbameinsins (Harcourt og Rumsey, 2001). Endursköpunarferlið felur í sér val á mismunandi tegundum skurðaðgerða er miða að því að gera brjóstnámssvæðið sem líkast brjósti að nýju (Abu-Nab og Grunfeld, 2007). Þegar konan hefur ákveðið að gangast undir endursköpun á brjóstum með skurðaðgerð er vert að huga að ólíkum tegundum aðgerða. Yfirleitt er um þrjár mismunandi leiðir að ræða. Endursköpun með TRAM flipa (transverse rectus abdominis musculocutaneous flap), LD flipa (latissimus dorsi flap) með eða án sílikon/saltvatnspúða eða endursköpun einungis með innsettum púðum. Endursköpun með TRAM flipa felst í því að vöðvi á neðanverðum kviðvegg er fluttur á brjóstsvæðið ásamt meðfylgjandi fitu og húð (Abu-Nab og Grunfeld, 2007; Pipps ofl, 1999; Wolf, 2004). Þessi tegund aðgerðar er oftast talin gefa brjóstinu sem eðlilegast útlit og sjaldnast þarf að setja sílikon eða saltvatnspúða með í brjóstabunguna. Þá er <strong>ekki</strong> alltaf nauðsynlegt að laga hitt brjóstið í leiðinni og útlitið á því helst með auknum aldri og þyngdarbreytingum. Gallarnir við þessa tegund uppbyggingar eru helst þeir að þetta er erfið aðgerð sem tekur langan tíma og aukin hætta er á að hluti af flipanum drepist (1/10 tilfella). Einnig veikist kviðveggurinn mikið við þessa aðgerð og hætta á kviðsliti eykst (Harcourt og Rumsey, 2001; Svanheiður L. Rafnsdóttir o.fl., 2009). Endursköpun með LD flipa eða bakfellsflipa er sú flipaaðgerð sem oftast er notuð á Íslandi í dag. Felst sú aðgerð í því að láréttur vöðvi frá baki ásamt meðfylgjandi fitu og húð er fluttur til brjóstsvæðisins. Örið á bakinu verður þá falið undir brjóstahaldara eftir aðgerð. Oftast þarf að nota sílikonpúða sem uppfyllingu í þessari tegund aðgerðar (Abu-Nab og Grunfeld, 2007; Phipps o.fl., 1999; Svanheiður L. Rafnsdóttir o.fl., 2009; Wolf, 2004). Einnig er mögulegt að byggja upp brjóstið með vöðvaflutningi í sömu aðgerð og brjóstnámið (Abu-Nab og Grunfeld, 2007; Thomson o.fl., 2008). Það eru þó <strong>ekki</strong> allar konur sem geta nýtt sér þessa tegund aðgerðar því eftirmeðferðin ræðst af stigun krabbameinsins, þ.e. hvort konan þurfi að gangast undir geisla og/eða lyfjameðferð eftir brjóstnámið. Í þessari tegund aðgerðar er brjóstvefurinn fjarlægður ásamt geirvörtu og geirvörtubaug og nýja brjóstið byggt upp, oftast með LD flipa með 172 171
171 Endursköpun á brjóstum eða án sílikonpúða. Þessi aðferð er oftast notuð vegna færri vandamála eftir aðgerð (Thomson o.fl., 2008). Mögulegt er að notast eingöngu við sílikonpúða ef konan er með mjög lítil brjóst og þá er hægt að komast hjá húð- og vöðvaflutningi (Boehmer o.fl., 2007). Þessari tegund aðgerðar er farið að beita í ríkari mæli í dag, bæði við tafarlausa og síðbúna enduruppbyggingu. Brjóstvefurinn er þá fjarlægður ásamt geirvörtu og geirvörtubaug, mikið af húðinni skilið eftir og sílikonpúði eða vefþenslupoki settur inn (Abu-Nab og Grunfeld, 2007; Thomson o.fl., 2008). Á Íslandi hafa þessar aðgerðir aukist verulega á síðustu árum sem getur bent til þess að konur sæki frekar í einfaldari aðgerðir (Svanheiður L. Rafnsdóttir o.fl., 2009). Þá er einnig algengt að laga þurfi hitt brjóstið til samræmis við nýja brjóstið, annað hvort með brjóstaupphengingu, brjóstaminnkun eða stækkun með ígræði (Abu-Nab og Grunfeld, 2007; Svanheiður L. Rafnsdóttir o.fl., 2009; Thomson o.fl., 2008). Það hefur orðið veruleg aukning í brjóstauppbyggingum á Íslandi á síðustu þremur árum. Í óbirtri rannsókn Svanheiðar L. Rafnsdóttur o.fl. (2009) kemur fram að á árunum 1997-2008 hafi 552 brjóstauppbyggingaaðgerðir verið framkvæmdar á LSH og er aukningin mest á milli áranna 2005 og 2007 eða 71%. Þá hafa TRAM flipa aðgerðir algerlega lagst af og einungis LD flipaaðgerðir eða aðgerðir með ígræði verið gerðar. Árið 2008 voru tafarlausar uppbyggingar 62,5% af heildarfjölda brjóstauppbygginga. Helsta skýringin á aukningu þeirra er eflaust sú að fleiri skurðlæknar hafa komið til starfa og TRAM flipaaðgerðum verið hætt vegna lélegrar útkomu. Þá kemur fram í rannsókninni að marktækur munur er á milli fjölda legudaga eftir aðgerðartegund, lengstur er hann fyrir flipaaðgerðir en stystur fyrir aðgerðir með ígræði. Þá má jafnframt minna á að færst hefur í vöxt í hinum vestræna heimi að konur með mikla ættarsögu um brjóstakrabbamein láti fjarlægja bæði brjóst sín í fyrirbyggjandi tilgangi. Með rannsóknum á hvort stökkbreyting er á genum BRCA1 og BRCA2 er hægt að komast að hve mikil áhætta er á að kona fái krabbamein í brjóst. Í flestum tilfellum þarf þá einnig að fjarlægja leg og eggjastokka konunnar vegna hormónaframleiðslu. Það er stór ákvörðun að láta fjarlægja bæði brjóst sín og æxlunarfæri og ræður hræðslan við sjúkdóminn fremur en líkamsímynd konunnar oftar ferðinni þegar sú ákvörðun er tekin (Fuller og Anderson, 2006). LÍKAMSÍMYND Oftast er hugtakið líkamsímynd skilgreint sem sú mynd sem einstaklingurinn dregur upp í huga sínum af eigin líkama, þ.e. útliti, heilsufari, almennri kunnáttu og kynferði. Þó má segja að hugtakið rúmi mun fleira en lýsingu á hinum líkamlegu einkennum 173 172
Page 2 and 3:
Aðgerðasjúklingar liggja ekki a
Page 4 and 5:
Aðgerðasjúklingar liggja ekki a
Page 6 and 7:
6 Formáli Bók þessi er önnur b
Page 8 and 9:
8 Inngangur Haustið 2007 kom út b
Page 10 and 11:
10 er lýst. Hún leggur til að hj
Page 12 and 13:
12 Jafnframt um líkamsímynd og br
Page 14 and 15:
14 Brynja Ingadóttir, Katrín Blö
Page 16 and 17:
Page 18 and 19:
Page 20 and 21:
Page 22 and 23:
22 Anna María Ólafsdóttir og Lil
Page 24 and 25:
Page 26 and 27:
Page 28 and 29:
Page 30 and 31:
Page 32 and 33:
Page 34 and 35:
Page 36 and 37:
36 Díana Dröfn Heiðarsdóttir Ra
Page 38 and 39:
38 Díana Dröfn Heiðarsdóttir sk
Page 40 and 41:
40 Díana Dröfn Heiðarsdóttir sj
Page 42 and 43:
42 Díana Dröfn Heiðarsdóttir in
Page 44 and 45:
44 Díana Dröfn Heiðarsdóttir á
Page 46 and 47:
46 Díana Dröfn Heiðarsdóttir Je
Page 48 and 49:
48 Kolbrún Eva Sigurðardóttir N
Page 50 and 51:
50 Kolbrún Eva Sigurðardóttir St
Page 52 and 53:
52 Kolbrún Eva Sigurðardóttir s
Page 54 and 55:
54 Kolbrún Eva Sigurðardóttir Tr
Page 56 and 57:
56 Kolbrún Eva Sigurðardóttir
Page 58 and 59:
58 Kolbrún Eva Sigurðardóttir Þ
Page 60 and 61:
60 SIGURBJÖRG VALSDÓTTIR Áhættu
Page 62 and 63:
62 Þrýstingssár Íslandi reyndis
Page 64 and 65:
64 Þrýstingssár Talið er að 30
Page 66 and 67:
66 Þrýstingssár Bradenkvarðinn
Page 68 and 69:
68 Þrýstingssár Í töflu 4 hér
Page 70 and 71:
70 Þrýstingssár Sjúklingurinn v
Page 72 and 73:
72 Þrýstingssár og þau eru jafn
Page 74 and 75:
74 Þrýstingssár Landspítali há
Page 76 and 77:
76 Kristrún Þóra Ríkharðsdótt
Page 78 and 79:
Page 80 and 81:
Page 82 and 83:
Page 84 and 85:
Page 86 and 87:
86 SESSELJA JÓHANNESDÓTTIR Áhrif
Page 88 and 89:
88 Áhrif fótanudds á svefn Meðf
Page 90 and 91:
90 Áhrif fótanudds á svefn skur
Page 92 and 93:
92 Fótanudd Sérhæfð meðferð e
Page 94 and 95:
94 Áhrif fótanudds á svefn eða
Page 96 and 97:
96 Áhrif fótanudds á svefn Gilla
Page 98 and 99:
98 ÁSTA JÚLÍA BJÖRNSDÓTTIR Fó
Page 100 and 101:
100 Áhrif handa- og fótanudds Ver
Page 102 and 103:
102 Áhrif handa- og fótanudds Taf
Page 104 and 105:
104 Áhrif handa- og fótanudds hef
Page 106 and 107:
106 Áhrif handa- og fótanudds ni
Page 108 and 109:
108 Áhrif handa- og fótanudds ná
Page 110 and 111:
110 Áhrif handa- og fótanudds þu
Page 112 and 113:
112 MARTA KRISTJANA PÉTURSDÓTTIR
Page 114 and 115:
114 Verkjameðferð við drentöku
Page 116 and 117:
Page 118 and 119:
Page 120 and 121: 120 Verkjameðferð við drentöku
Page 122 and 123: 122 Verkjameðferð við drentöku
Page 124 and 125: 124 Guðrún Svava Guðjónsdóttir
Page 134 and 135: 134 SIGFRÍÐUR HÉÐINSDÓTTIR Br
Page 136 and 137: 136 Bráðaverkjameðferð aldraðr
Page 138 and 139: 138 Dryden o.fl., 2004. McDonal d o
Page 148 and 149: 148 Vigdís Friðriksdóttir Til ve
Page 150 and 151: 150 Vigdís Friðriksdóttir hina k
Page 152 and 153: 152 Vigdís Friðriksdóttir Verkir
Page 154 and 155: 154 Vigdís Friðriksdóttir eins o
Page 156 and 157: 156 Vigdís Friðriksdóttir Dijk,
Page 158 and 159: 158 Ingibjörg Ósk Guðmundsdótti
Page 172 and 173: 172 Ólöf Guðrún Ásbjörnsdótt
Page 180 and 181: 180 Heiða Hringsdóttir og Sólvei
Page 196 and 197: 196 Kristjana Guðrún Halldórsdó
Page 208 and 209: 208 Steinunn Arna Þorsteinsdóttir
Page 218 and 219: 218 hjúkrunar- og dvalarheimilisin
Page 220:
220 Vigdís Friðriksdótti lauk hj
Page 223 and 224:
Grisjuband Eyðir sveppasýkingum
show all

Aðgerðasjúklingar liggja ekki aðgerðalausir II - Hirsla - Landspítali

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?