Aðgerðasjúklingar liggja ekki aðgerðalausir II - Hirsla - Landspítali

169
ÓLÖF GUÐRÚN ÁSBJÖRNSDÓTTIR
Viðbrögð kvenna sem fara í endursköpun á brjóstum eftir
brjóstnám vegna krabbameins
INNGANGUR
Brjóstakrabbamein er algengasta tegund krabbameins í konum og á hverju ári greinast
að meðaltali 176 konur á Íslandi. Fyrsta meðferð eftir greiningu er oftast skurðaðgerð
þar sem sjúki brjóstvefurinn er fjarlægður. Í mörgum tilfellum er ekki nauðsynlegt að
fjarlægja allt brjóstið því oft er fleygskurður fullnægjandi meðferð til að koma í veg fyrir
útbreiðslu meinsins. Eftirmeðferðin, það er hvort konan þurfi að gangast undir geislaog/eða
lyfjameðferð ræðst síðan af stigun og alvarleika krabbameinsins (http://www.
krabbameinsskra.is/).
Að greinast með krabbamein í brjósti og gangast undir brjóstnám í kjölfar þess
reynist flestum konum erfið lífsreynsla. Konan er ekki aðeins að greinast með illvígan
sjúkdóm sem hér á árum áður var talinn dauðadómur, heldur breytist líkami hennar
einnig verulega í kjölfar brjóstnámsins. Kvenleiki konunnar er að miklu leiti bundinn við
brjóst hennar og hafa rannsóknir sýnt að konum finnst kvenímynd þeirra skekkjast við
brjóstnám og þær upplifa sig síður sem kynverur.
Tilgangur þessa verkefnis er að fjalla um endursköpun á brjóstum eftir
brjóstnám. Mismunandi tegundir brjóstauppbygginga verða skoðaðar og farið lauslega
yfir kosti og galla hverrar aðgerðartegundar. Þá verður einnig fjallað um líkamsímynd og
breytingu á henni hjá konum sem misst hafa brjóst í kjölfar krabbameins. Einnig verður
fjallað um endurheimtingu líkamsímyndar eftir endursköpun á brjóstum og ánægju
kvenna sem gengist hafa undir slíka aðgerð. Að lokum verður gerð grein fyrir niðurstöðum
rýnihóps hjúkrunarfræðinga og sjúkraliða á lýtalækningadeild Landspítala sem
stofnaður var í tengslum við þetta verkefni en þar var rætt var um hvernig styðja mætti
við jákvæða líkamsímynd kvenna sem gangast undir brjóstauppbyggingu.
Leitað var á PubMed, Ovid, Scopus og PsycInfo með leitarorðunum: breast
reconstruction, breast cancer, information, body image, mastectomy, sexuality og nursing. Leitin var
takmörkuð við heimildir frá árunum 2000 til 2009 á enskri tungu. Þá var einnig farið á
vef Krabbameinsfélags Íslands og upplýsingar um algengi og nýgengi
brjóstakrabbameins sóttar þaðan. Einnig er vitnað í eina óbirta rannsókn um
brjóstauppbyggingar á Íslandi. Önnur íslensk rannsókn um ánægju og lífsgæði eftir
aðgerð er í burðarliðnum og fer hún af stað þegar tilskilin leyfi hafa fengist. Mikið er
171
170