Aðgerðasjúklingar liggja ekki aðgerðalausir II - Hirsla - Landspítali

18
Brynja Ingadóttir, Katrín Blöndal, Herdís Sveinsdóttir
umhverfi sínu og samhengi. Manley og McCormack (2004) hafa líkt þessum raunveruleika
starfsmanna við hjól hamstursins. Þótt þeir viðurkenni þörf fyrir og fyllist góðum
vilja til að fylgja settum áætlunum um breytingar þegar setið er á fræðslufundi eða
vinnudegi utan deildarinnar verður raunveruleikinn annar þegar á hólminn er komið.
Þeir mæta sæg hindrana sem draga úr kappinu og tækifæri til að prófa nýja hæfni gefast
ekki. Í stað þess lenda þeir að nýju inn í amstri og erli hvunndagsins, inn í sama gamla
hamsturshjólið. Hér kemur til kasta hvatamannanna, að vinna með starfsmönnum og
greiða fyrir götu breytinganna svo árangur náist.
Athyglisvert er að skoða hugmyndir Angie Titchen (2004) um samband hvatamannsins
og starfsmannsins sem breytingar eða umbætur snúa að. Hún hefur útfært og
lýst hugmyndum um hlutverk slíks leiðtoga eða hvatamanns sem gagnrýnu föruneyti (e.
critical companionship), þar sem gagnrýninn samstarfsmaður (e. critical companion) og
starfsmaðurinn vinna saman að því markmiði að veita sjúklingsmiðaða þjónustu,
byggða á gagnreyndri þekkingu. Þeir eiga með sér gagnrýnið samband og skoða í
sameiningu hvernig hægt sé að samræma, oft á skapandi hátt, beitingu reynsluþekkingar
einstaklingsins og gagnreynda þekkingu þannig að henti aðstæðum hverju sinni. Þeir
skoða saman ríkjandi skoðanir og hvernig mismunandi þekking hefur áhrif á
ákvarðanatöku og störf. Þetta samband getur þannig opinberað ríkjandi og oft
ómeðvitaðar hugmyndir og hjálpað starfsmönnunum að losna undan oki þeirra. Slíkt
leiðir til breytinga og bættrar þjónustu við sjúklinga. Hlutverk hins gagnrýna
samstarfsmanns er þó engan veginn einfalt eða auðvelt. Það byggir meðal annars á
persónulegri þekkingu, gagnkvæmu sambandi, jafnræði, notkun innsæis, gagnrýninnar
speglunar, styrkingar, sköpunar, umburðarlyndis og kímni svo fátt eitt sé nefnt og krefst
góðrar þjálfunar. Kastljósið beinist að því hvernig starfsmaðurinn breytir sér og því
félagslega kerfi sem hindrar umbætur í starfi (Rycroft-Malone, 2004). Fróðlegt væri að
vita hvernig hugmyndum um slíkt gagnrýnt föruneyti væri tekið í okkar umhverfi og
hvort allir væru tilbúnir til að stíga fyrstu skrefin í slíkri vegferð.
LOKAORÐ
Þessi bók byggir á verkefnum sem hjúkrunarfræðingar í klínísku námi í hjúkrun
aðgerðasjúklinga unnu veturinn 2008 til 2009. Kaflarnir fjalla um margvísleg viðfangsefni
hjúkrunar og upplag verkefnanna var slíkt að innleiðing hjúkrunarmeðferðar skyldi
höfð í huga. Við þrjár, höfundar þessa kafla og kennarar í náminu, vitum hinsvegar af
reynslu að „fleira þarf í dansinn en fiman fót“ i . Okkur er umhugað um að þekkingin
sem hjúkrunarfræðingarnir öfluðu sér í náminu festi rætur í starfi þeirra og leiði til
endurskoðunar og breytinga á starfsháttum þar sem þess er þörf. Lokamarkmiðið er að
sjúklingurinn hljóti sem besta umönnun og sé vel undir það búinn að takast á við bata
að lokinni skurðaðgerð.
20
19