Aðgerðasjúklingar liggja ekki aðgerðalausir II - Hirsla - Landspítali

75
KRISTRÚN ÞÓRA RÍKHARÐSDÓTTIR
Sárameðferð með sárasugu
INNGANGUR
Í þessum kafla verður fjallað um sárameðferð með sárasugu (e. vacuum assisted
closure (V.A.C.®)). Þetta er nýleg tækni við sáragræðslu erfiðra sára sem mikilvægt
er að hjúkrunarfræðingar þekki. Sárameðferð með sárasugu var fyrst notuð á Sjúkrahúsinu
á Akureyri í haustbyrjun 2007 en hefur verið notuð í nokkur ár á Landspítala.
Almenn notkun þessarar meðferðartækni hefur verið að aukast á síðasta áratug
(Braakenburg o.fl., 2006).
Tilgangur kaflans er að lýsa þeirri tækni sem sárameðferð með sárasugu felur í
sér og gera grein fyrir þekkingu sem meðferðin byggist á. Kaflinn er þannig uppbyggður
að fyrst verður stuttlega fjallað um aðferðina, hvenær hún kom fram og
hverjir settu hana fram. Þá kemur samantekt á nokkrum rannsóknum sem unnar
hafa verið um efnið, fræðileg lýsing á meðferð, dæmi um meðferð á sjúklingum og í
lokin umræður og ályktun.
Heimilda var aflað á gagnasöfnunum PubMed, Cinahl og Scopus. Notuð voru
leitarorðin vacuum-assisted closure, negative pressure wound therapy. Leitarárin voru frá 2000
til desember 2008 og miðað við aldurinn 18 ára og eldri. Einnig var notað lesefni
sem var lagt fram í fyrirlestrum í diplómanáminu í Klínískri hjúkrun
aðgerðasjúklinga.
HVAÐ ER SÁRAMEÐFERÐ MEÐ SÁRASUGU?
Sárameðferð með sárasugu byggist á því að staðbundinn undirþrýstingur (e. topical
negative pressure, TPN) er myndaður í sári með sogi. Búnaðurinn, sem meðferð með
sárasugu byggist á, er tölvustýrt meðferðartæki (V.A.C.® tæki), safnhylki, plastslanga
með götóttri blöðku á endanum, tveimur tegundum af svömpum, svörtum og hvítum,
og filmu (KCI, 2007). Svarti svampurinn er úr gerviefni (pólýúretan), vatnsfælinn, með
götum sem eru 400-600 µm í þvermál. Hvíti svampurinn er úr plastefni blönduðu
alkóhóli, vatnssækinn með litlum götum, 60-270 µm í þvermál. Minni göt og
vatnssækni hvíta svampsins minnkar nýmyndun á vef inn í svampinn á meðan á
sáragræðslunni stendur (Timmers o.fl., 2005).
Á Íslandi eru notaðar tvær tegundir af VAC-tækjum, VAC ATS® og VAC
Freedom® (sjá mynd 1) VAC ATS® er stærra og afkastameira og frekar notað á
77
76