Aðgerðasjúklingar liggja ekki aðgerðalausir II - Hirsla - Landspítali

148
Vigdís Friðriksdóttir
Til verkefnisins voru valin fimm börn á aldrinum 5 til 14 ára, bæði stúlkur og
drengir sem komu í skipulagða aðgerð á skurðdeild barna.
Skilgreining á verk
VERKIR HJÁ BÖRNUM
Verkir eru skilgreindir sem óþægileg reynsla eða tilfinning vegna raunverulegra eða
hugsanlegra vefjaskemmda eða lýsir sér sem slík skemmd (International Association
for the Study of Pain, 2004). Alþjóðaheilbrigðismálastofnunin (WHO) hefur sett
fram ákveðin markmið sem stefna skuli að í allri verkjameðferð. Þau eru ótruflaður
svefn, verkjastilling í hvíld og við hreyfingu. Til að verkjalyfjameðferð skili sem
bestum árangri þurfa markmið hennar því að vera raunhæf og mælanleg. Nota þarf
ólíkar aðferðir, bæði meðferð með og án lyfja, lyf sem kljást við verkina úr
mismunandi áttum og gera þarf skipulagða verkjagreiningu og verkjamat (World
Health Organization, 2009). Þrátt fyrir að hjúkrunarfræðingar hafi mikla möguleika á
að meðhöndla verki á áhrifaríkan hátt og þrátt fyrir nýja tækni í lyfjagjöf sýna
rannsóknir að verkjameðferð er ófullnægjandi (Clarke og Iphofen, 2005). Þeir
sjúklingar, sem oftast fá óviðunandi verkjameðferð, eru aldraðir, börn, fársjúkir,
útlendingar, fatlaðir og sjúklingar með málstol eða í öndunarvél því þeir geta oft ekki
tjáð sig (Anna Gyða Gunnlaugsdóttir, 2006). Ekki kemur á óvart að sjá börn í
þessari upptalningu þar sem þau eiga oft erfitt með að segja frá verkjum og staðsetja
þá.
Viðhorf til verkjameðferðar barna
Í rannsókn Van Hulle Vincent (2005) kom í ljós að 49% þeirra hjúkrunarfræðinga,
sem tóku þátt, tóku frekar mark á hegðun barnsins en því sem barnið sagði sjálft um
verkina. Leggur höfundur til að hjúkrunarfræðingar verði betur vakandi fyrir því
þegar börn segja frá verkjum og treysti því sem þau segja. Þannig kemur fram
hvernig afstaða hjúkrunarfræðinga hefur áhrif á frammistöðu þeirra við verkjameðferð
barna, en einnig skiptir þekking þeirra máli. Þannig virðist fræðsla til
hjúkrunarfræðinga í klínísku starfi um verkjamat auka þekkingu þeirra og hæfni til að
annast sjúklinga með verki (Brockopp o.fl., 2003). Aukin þekking hefur einnig
jákvæð áhrif á viðhorf og veitir hjúkrunarfræðingum ánægju og öryggi varðandi gæði
verkjameðferðar sem þeir veita. Á svipaðan hátt eru þeir sem hafa meira sjálfsöryggi
viljugri til að gefa börnum verkjalyf (Abu Saad og Hamers, 1997). Þá skiptir afstaða
foreldra barna máli því þeir vilja stundum stýra verkjalyfjagjöf barna sinna þannig að
þau fái minni skammt af verkjalyfjunum en læknirinn hefur ávísað (Stutters og
Miaskowski, 1997). Slíkt má að hluta til skýra með neikvæðu viðhorfi, vanþekkingu
og áhyggjum af því að barnið verði háð lyfjunum (McGrath og McAlpine, 1993).
150
149