Aðgerðasjúklingar liggja ekki aðgerðalausir II - Hirsla - Landspítali

26
Anna María Ólafsdóttir og Lilja Ásgeirsdóttir
Hvernig gengur að innleiða breyttar vinnuleiðbeiningar um föstu fyrir skurðaðgerðir?
Af framangreindu má ráða að sú vinnuregla að láta sjúklinga fasta, bæði á mat og
drykk eftir miðnætti, aðfaranótt aðgerðadags er úreld og í engu samræmi við þá
gagnreyndu þekkingu sem liggur fyrir. Víða reynist þó erfitt að innleiða breytingar á
því verklagi. Á árunum 2002-2004 kynntu Crenshaw og Winslow vinnuleiðbeiningar
ASA ítarlega á almennu sjúkrahúsi í Texas og gerðu að því loknu rannsókn á því
hvort heilbrigðisstarfsfólk hefði tileinkað sér þær. Niðurstöðurnar báru þær saman
við rannsókn sem þær gerðu árið 2000. Skoðað var hvort að á tímabilinu hefði orðið
breyting á föstufyrirmælum og þau svo borin saman við raunverulega tímalengd
föstu. Jafnframt var skoðað hversu margir sjúklingar voru látnir fasta frá miðnætti,
aðfaranótt aðgerðadags, þrátt fyrir að aðgerð þeirra væri áætluð síðla dags.
Niðurstöðurnar voru á þá leið að litlar breytingar á verklagi höfðu átt sér stað.
Sjúklingar voru látnir fasta lengur á vökva og fasta fæðu en vinnuleiðbeiningar ASA
segja til um, ekki var tekið tillit til áætlaðra tímasetninga aðgerða og því ekki hægt að
sýna fram á miklar framfarir í rétta átt. Höfundar voru sérstaklega vonsviknir með
það hve lítil breyting hafði orðið á tímalengd föstu á tæran vökva, en þar kom fram
mesta misræmið við vinnuleiðbeiningar ASA. Ástæður sem höfundar rannsóknarinnar
telja að geti skýrt erfiðleika við að breyta verklagi varðandi föstu fyrir skurðaðgerð
eru margvíslegar. Þeir álíta sem svo að erfitt sé að fá heilbrigðisstarfsfólk til
að breyta verklagi sem á sér langa hefð og virðist skaðlaust fyrir sjúklinginn. Áhyggjur
af því að aðgerðaráætlun raskist og að aukin hætta sé á bakflæði samhliða styttri
föstu eru einnig mögulegar ástæður. Jafnframt geti verið að heilbrigðisstarfsfólk
þekki ekki vinnuleiðbeiningar ASA.
Í annarri rannsókn skoðuðu Baril og Portman (2007) hversu lengi sjúklingar á
sjúkrahúsi í Boston föstuðu fyrir skurðaðgerð. Í ljós kom að fasta stóð að meðaltali
yfir í 11,7 klukkustundir og helmingur sjúklinganna fastaði í meira en 14 klukkustundir.
Svipaðar niðurstöður fengust í rannsókn þeirra Madsen o.fl. (1998) en þar
var meðaltímalengd föstu fyrir skurðaðgerð um 14 klukkustundir. Crenshaw og
Winslow (2006) skoðuðu hversu lengi konur sem voru á leið í keisaraskurð föstuðu
fyrir aðgerð og báru þann tíma saman við gagnreyndar vinnuleiðbeiningar. Niðurstöður
þeirra leiddu í ljós að konurnar föstuðu að meðaltali 11 klukkustundir á
vökva og 13 klukkustundir á fasta fæðu. Meirihlutinn (70%) fékk þær leiðbeiningar
að borða hvorki né drekka eftir miðnætti, aðfaranótt aðgerðadags, en aðeins lítill
hluti (12%) fékk ráðleggingar sem tóku mið af áætluðum aðgerðartíma. Í flestum
fyrirmælum um tímalengd föstu var ekki gerður greinarmunur á tærum vökva og
fastri fæðu, það er þátttakendum var einfaldlega sagt að fasta frá miðnætti. Að
lokum má nefna rannsókn Shime o.fl. (2005) sem könnuðu starfshætti svæfingalækna
á japönskum sjúkrahúsum. Í ljós kom að yfir 90% þátttakenda létu sjúklinga
fasta mun lengur fyrir skurðaðgerð en vinnuleiðbeiningar ASA segja til um eða í 12
til 13 klukkustundir á fasta fæðu og 6-9 klukkustundir á vökva. Mismun á vinnuleið-
28
27