Aðgerðasjúklingar liggja ekki aðgerðalausir II - Hirsla - Landspítali

66
Þrýstingssár
Bradenkvarðinn
Árangursrík meðferð hefst með því að nota skimunartæki til að greina sjúklinga í
þrýstingssárahættu og hefur notkun þess sýnt betri árangur í greiningu á þrýstingssárum
heldur en klínískt mat hjúkrunarfræðinga. Skimunartæki eins og Bradenkvarðinn (sjá
töflu 2) geta þannig gefið ágæta heildarmynd af sjúklingnum, ástandi hans og hjúkrunarþörfum
og er notkun kvarðans talin gagnleg til að einstaklingshæfa fyrirbyggjandi
hjúkrunarmeðferð gegn myndun þrýstingssára (Lindgren o.fl., 2004). Mælt er með að
nota kvarðann við innlögn eða þegar ástand sjúklings breytist og endurmeta á þriggja
daga fresti. Hann er samsettur úr sex flokkum: skyntilfinningu, raka, virkni, hreyfigetu,
næringu og núningi og togi. Fjöldi stiga segir til um hversu hætt sjúklingi er við að fá
þrýstingssár (RNAO, 2005).
Samantekt rannsóknarniðurstaðna
Rannsóknarniðurstöður benda til að mestu skipti að hefja fyrirbyggjandi meðferð áður
en þrýstingssár nær að myndast og oft þurfi að beita fleiri en einni fyrirbyggjandi aðferð
samtímis. Ekki virðist skipta höfuðmáli hversu oft sjúklingi er snúið eða í hvaða stellingu
hann liggur en liggi sjúklingur á þrýstijöfnunardýnu eða loftdýnu þarf ekki að snúa
honum eins oft. Einnig er mikilvægt að skoða ástand húðar, kanna aðra innri áhættuþætti,
eins og stöðu blóðrauða, stöðu albúmíns eða prealbúmíns í blóðvökva, eða hvort
sjúklingur hefur aðra sjúkdóma sem gera hann viðkvæmari fyrir myndun þrýstingssára.
Með því að styðjast við klínískar leiðbeiningar um varnir gegn þrýstingssárum auka
hjúkrunarfræðingar samræmi í meðferð sjúklinga sinna. Slíkt skilar sér í bættu öryggi,
gæðum, gagnsemi heilbrigðisþjónustunnar og heilbrigði sjúklinga (Landspítaliháskólasjúkrahús,
e.d.-b).
HJÚKRUNARMEÐFERÐ
Grunnatriði í fyrirbyggingu þrýstingssára er talið að greina sjúklinga í áhættuhóp og
hefja fyrirbyggjandi meðferð ef þörf krefur. Því var ákveðið að reyna slíka meðferð á
fimm sjúklingum á hjarta- og lungnaskurðdeild Landspítalans. Valinn var fjölbreyttur
hópur hjartaskurðsjúklinga og var matið ekki gert á sama degi eftir aðgerð. Sjúklingarnir
voru misveikir og með mislanga sjúkrahúslegu að baki (sjá töflu 3).
Til að greina sjúklinga í áhættuhópi var Bradenkvarðinn notaður. Þó hann sé gilt og
áreiðanlegt matstæki (Bours o.fl., 2002) þarf að hafa í huga að sjúklingur í áhættuhópi
þarf ekki að vera með sár og á móti kemur að sjúklingur, sem ekki er í áhættuhópi, getur
verið með sár. Því voru þeir staðir líkamans, sem hættast er við myndun þrýstingssára,
68
67