Aðgerðasjúklingar liggja ekki aðgerðalausir II - Hirsla - Landspítali

17
Í þágu sjúklinga
árangursríkrar menningar og felur í sér þrennt: eflingu starfsmanna, þróun starfshátta og
það samhengi sem starfið fer fram í. Árangursríkt þýðir hér að ná þeim árangri eða
útkomu sem sett hefur verið um sjúklingamiðaða þjónustu byggða á gagnreyndri
þekkingu, þ.e. árangurinn snýr að lokum að árangri sjúklings. Þar sem árangursrík
vinnustaðamenning ríkir er til staðar sameiginleg sýn og gæðaviðmið sem unnið er eftir í
raun og veru, og er á ábyrgð allra starfsmanna. Hver og einn hefur skýrt og skilgreint
hlutverk, þar ríkir sveigjanleiki og aðlögunarhæfni, ákvarðanir eru teknar í sameiningu,
starfsmenn eru virkir og þeir koma fram við hvor aðra af virðingu og hreinskilni
(Manley, 2004).
Hvatning
Hvatning er miðjuhugtak í PARIHS þekkingarrammanum og er þar skilgreind sem
aðferð til að auðvelda öðrum hlutina. Hvatning vísar þannig til þess ferlis sem auðveldar
innleiðingu gagnreyndrar þekkingar inn í störfin. Áhersla er lögð á hlutverk leiðtogans,
hvatamannsins sem styður aðra til að breyta sínum starfsháttum (Harvey o.fl., 2002;
Rycroft-Malone, 2004). Hans hlutverk er að aðstoða aðra; einstaklinga, hópa eða
stofnanir. Þeir sem slíku hlutverki gegna þurfa að vera búnir þeirri hæfni og þekkingu
sem aðstæður krefjast hverju sinni. Lögð er áhersla á að hvatamaðurinn geri
starfsmönnum kleift að framkvæma hlutina, hann gerir þá ekki fyrir þá (Rycroft-
Malone, 2004). Hvatamenn þurfa því að meta menninguna og umhverfið og nota
viðeigandi aðferðir samkvæmt því mati eftir því hvort samhengið (umhverfið og
menningin) og þekkingin að baki er veik eða sterk. Það er því engin ein aðferð sem
virkar allstaðar og hægt er að beita til að koma á nýjum starfsháttum, heldur þarf að
taka mið af aðstæðum hverju sinni. Hlutverk hvatamannsins er því að finna þær leiðir
sem henta. Bent hefur verið á að slíkir hvatamenn starfa á breiðari grundvelli og hafa
víðara starfssvið heldur en þeir sem starfa sem breytiaðilar samkvæmt annarri
hugmyndafræði (Harvey o.fl., 2002). Þannig beinist athygli hvatamanna ekki eingöngu
að því að ljúka ákveðnu verki heldur geta þeir aðstoðað starfsmenn og stjórnendur við
að greina menningu umhverfisins og skoða gagnrýnið ríkjandi skoðanir og gildi um
þjónustu við sjúklinga og menningu vinnustaðarins (McCormack o.fl, 2009). Hópar og
teymi eru hvött til þess að skoða hvað þurfi að breytast og hvaða hlutverki þeir sjálfir
gegna í ferli stöðugra umbóta. Það er því einlægur ásetningur hreyfingar um þróun
starfshátta að styðja allt starfsfólk til að axla ábyrgð á gæðum starfseminnar, þróa hana
og afla sér nauðsynlegrar þekkingar. Því má segja að innan þessarar hugmyndafræði sé
höfuðáhersla, og ef til vill meiri áhersla en hefðbundið er, lögð á þær aðstæður sem
hjúkrun sjúklinga fer fram í svo og hvatningu til starfsmanna. Uppfræðslan eins og sér
dugir ekki til þess að koma á breytingum heldur þarf henni að fylgja umtalsverður
stuðningur, breytt viðhorf og umhverfi því starfsmaðurinn verður ekki slitinn frá
19
18