Aðgerðasjúklingar liggja ekki aðgerðalausir II - Hirsla - Landspítali

41
Næring eldri sjúklinga sem fara í kransæðahjáveituaðgerð
Til þess að bæta hjúkrun aldraðra hjartaskurðsjúklinga er því nauðsynlegt að
hafa yfir að ráða einföldu en áreiðanlegu mælitæki sem hentar í daglegu starfi á
annasömum legudeildum sjúkrahúsa. Á Íslandi var gerð rannsókn árið 2007 á 60
sjúklingum eldri en 65 ára sem lagðir voru inn á öldrunarsvið Landspítala á sex
mánaða tímabili (Ingibjörg Hjaltadóttir o.fl., 2007). Breytur sem sýndu marktækan
mun á vannærðum og vel nærðum sjúklingum eða höfðu sterka fylgni við fullt mat á
næringarástandi voru notaðar í jöfnu til að spá fyrir um vannæringu. Niðurstöðurnar
sýna að hægt er að útbúa einfalt skimunartæki með þremur breytum sem finnur
100% þeirra sem eru vannærðir og greinir með réttu 78% þeirra sem eru vel nærðir.
Breyturnar eru líkamsþyngdarstuðull (hæð og þyngd), ósjálfrátt þyngdartap og nýleg
skurðaðgerð. Í kjölfar rannsóknarinnar var búið til matstæki sem nota má til að meta
einstaklinga reglulega, ekki síst þegar breyting verður á heilsufari þeirra og fá þannig
yfirsýn yfir þróun næringarástands þeirra. Með því að meta alla aldraða við innlögn á
sjúkrahús með slíku matstæki mætti bregðast skjótar við en nú er gert, jafnvel koma í
veg fyrir vannæringu og þannig stuðla að betri bata, fyrirbyggingu fylgikvilla og
lengdri sjúkrahúslegu.
MAT Á NÆRINGU SJÚKLINGA Á HJARTA- OG LUNGNASKURÐDEILD
Á hjarta- og lungnaskurðdeild Landspítala hefur fram að þessu ekki farið fram
skipulagt mat á næringarástandi sjúklinga sem þangað leggjast inn, þrátt fyrir að stór
hluti hjartaskurðsjúklinga séu aldraðir. Við innskrift er oftast hæð og þyngd sjúklinga
skráð og eftir aðgerð er fylgst vel með þyngd sjúklinga. Við aðgerðina er algengt að
sjúklingur safni á sig vökva og þyngist um fjögur til sex kíló og þarf sjúklingur að
skila þessum vökva sem fyrst af sér. Þessi þyngdaraukning getur truflað mat á
næringu sjúklings því hann gæti hafa þyngst þrátt fyrir að nærast illa. Einnig er fylgst
með næringarinntekt sjúklinga eftir aðgerð og NANDA-hjúkrunargreiningin
„næring minni en líkamsþörf“ (Ásta Thoroddsen, 2002) oftast notuð og meðferð
hafin til að auka fæðuinntöku og meðhöndla ógleði sem gjarnan er orsakaþáttur.
Algengast er að sjúklingum sé þá boðinn næringardrykkur eins og Build Up® og
honum gefið lýsi og vítamín. Ef næringarinntekt hefur verið lítil um tíma og/eða
sjúklingur legið lengi á gjörgæslu hefur næringarráðgjafi verið kallaður til ráðgjafar.
Þannig hefur ekki verið mikið um fyrirbyggjandi meðferð að ræða heldur fremur
brugðist við þegar stefnir í óefni og oft byggist það mat á innsæi hvers og eins
hjúkrunarfræðings fremur en markvissu mati. Því er tímabært að leiðbeiningar um
slíkt liggi fyrir, og nýtt verklag sé innleitt þar sem slíkt myndi auka öryggi og gæði
þjónustunnar og hjúkrunarmeðferð verða markvissari. Næg þekking er meðal
starfsfólks deildarinnar á mikilvægi fæðuinntektar og metur það þörf sjúklinga fyrir
fræðslu og fræðir sjúklinga um mikilvægi góðrar næringar fyrir sárgræðslu og bata
eftir aðgerð í innskriftarfræðslu sem og reglulega í legunni. Venjulega hafa sjúkraliðar
það hlutverk að mata þá sem þurfa aðstoð við að borða á deildinni og meta um leið
næringarinntekt einstaklingsins. Aftur á móti er algengt að starfsfólk í býtibúri beri
43
42