Aðgerðasjúklingar liggja ekki aðgerðalausir II - Hirsla - Landspítali

157
INGIBJÖRG ÓSK GUÐMUNDSDÓTTIR
Samskipti og samvinna hjúkrunarfræðinga og lækna
INNGANGUR
Samskipti og samvinna við sjúklinga og annað heilbrigðisstarfsfólk er hluti af
daglegu starfi hjúkrunarfræðinga. Samvinna hjúkrunarfræðinga og lækna er mikilvæg
á öllum deildum spítalans, en skipulögð samvinna er misjöfn eftir sviðum og jafnvel
deildum. Algengt er að á öldrunar- og lyflæknisdeildum sé áhersla lögð á
teymisvinnu og teymisfundi, en hins vegar bendir margt til þess að minna sé um
markvissa teymisvinnu á handlæknisdeildum þar sem eini skipulagði vettvangur
samskipta hjúkrunarfræðinga og lækna virðist vera á stofugangi og stuttum fundum
fyrir stofugang. Rannsóknir hafa sýnt fram á að samstarf hjúkrunarfræðinga og
lækna eykur gæði heilbrigðisþjónustu sem og öryggi sjúklinga.
Í þessum kafla verður fjallað um rannsóknir sem gerðar hafa verið á
viðhorfum lækna og hjúkrunarfræðinga til samvinnu og samskipta sín á milli.
Samvinna og samskipti stéttanna verður skoðuð út frá kynferði og áhersla lögð á
hvernig samskipti þessara stétta hefur áhrif á öryggisbrag heilbrigðisþjónustunnar og
útkomu sjúklinga.
Með samvinnu er átt við að áhersla sé lögð á að ná samkomulagi milli ólíkra
aðila til að ná fram sameiginlegum markmiðum. Í samvinnu felast sameiginlegar
aðgerðir til að ná sameiginlegu markmiði í anda trausts og samlyndis. Í íslenskri
orðabók er samvinna túlkuð sem: „Það að menn vinn[i] saman og hjálp[i] hverjir
öðrum”. Samvinna tekur á beinum og opnum samskiptum, virðingu fyrir ólíkum
skoðunum og sameiginlegri ábyrgð á úrlausn vandamála (Stein-Parbury og
Liaschenko, 2007). Samkvæmt rúmlega tuttugu ára gamalli skilgreiningu sem er enn í
fullu gildi hefur samvinna lækna og hjúkrunarfræðinga verið skilgreind sem
gagnkvæm samskipti milli lækna og hjúkrunarfræðinga sem efla og styrkja þekkingu
þeirra og hæfni sem fagaðila og skila sér í betri þjónustu til sjúklinga (Weiss, og
Davis, 1985). Sýnt hefur verið fram á að bein tengsl eru á milli samvinnu
hjúkrunarfræðinga og lækna og árangurs í heilbrigðisþjónustu, m.a. lægri kostnaðar
(Dechairo-Marino o.fl., 2001), lægri dánartíðni inni á sjúkrahúsum (Manojlovich og
DeCicco, 2007) og gæða þjónustu (Moret o.fl., 2008). Auk þessa hefur verið sýnt
fram á að aukin samvinna þessara fagaðila eykur starfsánægju þeirra og ánægju
sjúklinganna sem þeir þjóna (Vazirani o.fl., 2005). Góð samskipti og samvinna lækna
og hjúkrunarfræðinga hafa einnig bein áhrif á öryggi sjúklinga (Friesen o.fl., 2004), en
einn af grunnþáttum öryggisbrags stofnanna eru traust samskipti og samstarf
viðkomandi aðila (Laura Sch. Thorsteinsson, 2006).
159
158