Sociaal kapitaal, levenslang leren en werk. Een verkennende analyse

waargenomen verandering of versterking van de relatie tussen menselijk kapitaalen arbeidsmarktsucces niet noodzakelijk positief is voor hoogopgeleiden. Wanneermenselijk kapitaal gemeten wordt bij aanvang van de laatste job, dan blijkt dathoogopgeleiden nog minder kans maken op een vast contract en nog meerervaren te hoog opgeleid te zijn voor hun job dan wanneer menselijk kapitaalgemeten wordt bij het verlaten van het initieel onderwijs voor de eerste keer. Hetverband tussen loon en menselijk kapitaal wordt dan weer zwakker:hoogopgeleiden verdienen nog altijd meer in hun laatste job tot op 29 jaar maarhet verband is minder sterk. Met andere woorden, terugkeren naar het initieelonderwijs en een hoger diploma behalen leidt niet noodzakelijk (meteen) tot eenvast contract en een betere verloning noch tot een job waarvoor ze juist goedopgeleid zijn.Het feit dat meer menselijk kapitaal niet noodzakelijk meer arbeidsmarktsuccesgarandeert wanneer we bijvoorbeeld naar het type contract kijken, ook nietwanneer het menselijk kapitaal toeneemt tijdens de arbeidsloopbaan, toont verderaan dat er vermoedelijk bij het negatieve effect van het diploma van de partner(sociaal kapitaal) op het type contract er inderdaad sprake is van een ‘homophilyeffect’. Zowel het hoge diploma van de respondent als dat van de partnerresulteert in een grotere kans op een tijdelijk contract. Dit doet vermoeden datniet alleen hoogopgeleiden vaker een partner hebben die ook hoogopgeleid ismaar dat hoogopgeleiden ook relatief vlugger in bepaalde sectoren aan de slaggaan waar relatief minder snel een vast contract wordt gegeven, bijvoorbeeld in deacademische wereld, of dat ze in de vroege arbeidsloopbaan mogelijk mobielerzijn en pas op latere leeftijd aan een vast contract komen. Niettemin heeft eenhoge opleiding ook positieve effecten wanneer we arbeidsmarktsucces definiërenals werkzaam zijn, de hoogte van het nettoloon en inhoudelijke overeenstemmingtussen werk en opleiding.Niet alle indicatoren van arbeidsmarktsucces hangen met andere woorden opdezelfde manier samen met menselijk kapitaal en sociodemografische kenmerken.Vooral jobtevredenheid en verticale mismatch hangen niet of nauwelijks samenmet sociodemografische kenmerken en menselijk kapitaal. Voor jobtevredenheidvinden we enkel een positief en significant effect van psychologische kenmerkenzoals sociale demotie en ‘locus of control’. Jobtevredenheid is onder de zesindicatoren voor arbeidsmarktsucces de meest subjectieve maatstaf en hangtwaarschijnlijk daarom ook sneller samen met andere meer generieke attitudes (cf.Saari & Judge, 2004). Naast jobtevredenheid hangt ook verticale mismatch metrelatief weinig verklarende factoren samen. Bij verticale mismatch vinden we enkeleen effect van geslacht en menselijk kapitaal terug. Het is dus vooral op loon, hettype contract en op horizontale match dat sociodemografische kenmerken enmenselijk kapitaal een impact hebben. In de volgende twee hoofdstukken kijkenhoofdstuk 11 | De relatie tussen de overige achtergrondkenmerken van het individu en arbeidsmarktsucces 199