Sociaal kapitaal, levenslang leren en werk. Een verkennende analyse

1.2 Het algemene modelhoofdstuk 1 | Het theoretisch model36In het SSL-rapport over sociaal kapitaal, levenslang leren en werk (Knipprath &De Rick, 2011) hebben we onze algemene voorstelling gebaseerd op heteenvoudige model van Schuller en Desjardins (OESO, 2007) waarin zij de relatietussen levenslang leren, sociaal en menselijk kapitaal, monetaire en niet-monetaireuitkomsten schetsen. Op basis van onze bevindingen en rekening houdend metonze vraag naar de effecten van levenslang leren op de tewerkstellingskansen enandere werkgerelateerde aspecten bij individuen hebben we aan hun model enkeleaspecten veranderd. Figuur 1.1 is het resultaat van deze veranderingen en geeft dewederkerige relatie tussen levenslang leren, menselijk en sociaal kapitaal, en werkweer.Participatie aan levenslang leren betekent participatie aan leren van wieg tot grafom persoonlijk, burgerlijk, sociaal en/of werkgelegenheidsperspectief teverbeteren (cf. Europese Commissie, 2001). Levenslang leren kan verschillendeleeractiviteiten inhouden: van formele opleidingen door de door de overheiderkende onderwijsinstellingen, niet-formele opleidingen aangeboden door andereactoren, bv. werkgevers, tot informele en zelfs onbewuste leeractiviteiten in hetdagelijkse leven. In ons eigen onderzoek concentreren we ons echter opparticipatie aan levenslang leren door jongvolwassenen die het voltijds en initieelonderwijs voor de eerste keer hebben verlaten en op het effect van participatie aanlevenslang leren op werkgerelateerde uitkomsten.Voor het begrip menselijk kapitaal nemen we de definitie die OESO (OESO,2001) in haar rapport The well-being of nations gegeven heeft aan menselijk kapitaalover. Menselijk kapitaal omvat volgens de OESO niet alleen kennis envaardigheden maar ook psychologische en fysieke eigenschappen van personenwaaronder motivatie, gedrag en gezondheid. Volgens de OESO laat een brederenotie van menselijk kapitaal toe meer adequaat te weerspiegelen hoe nietcognitievevaardigheden bijdragen tot het welzijn van het individu maar ookbeïnvloed kunnen worden door leren.Voor het begrip en de werking van sociaal kapitaal is het model vooralgeïnspireerd door het werk van Lin (1999, 2008) en Strawn (2003). Sociaal kapitaalwordt, om de complexiteit van figuur 1.1 niet te vergroten, voorgesteld als eenunidimensionele factor. In de onderzoeksliteratuur naar sociaal kapitaal zijn erechter twee belangrijke dimensies te onderscheiden: een structurele dimensie eneen interpretatieve of normatieve dimensie (zie paragraaf 1.3 en paragraaf 1.4). Destructurele dimensie verwijst naar het netwerk waarover een individu beschikt.Door relaties aan te gaan met anderen, kan een individu beschikken overpotentiële hulpbronnen: ondersteuning en/of informatie. In navolging van Lin(1999) leggen we met de structurele dimensie de focus op de aanwezigheid vanpotentiële hulpbronnen. De voorwaarde om toegang te hebben tot deze