Sociaal kapitaal, levenslang leren en werk. Een verkennende analyse

geslacht en menselijk kapitaal terug. Het is dus vooral op loon, het type contracten op horizontale match dat sociodemografische kenmerken en menselijk kapitaaleen impact hebben. Hoewel een hoge opleiding een positief effect heeft op dekans om werk te vinden, de hoogte van het nettoloon en de inhoudelijkeovereenstemming tussen werk en opleiding, blijken hoogopgeleiden minder kanste maken op een vast contract en meer kans op een tijdelijk contract dan lageropgeleiden. Dit zou er op kunnen wijzen dat meer hoogopgeleiden danlaagopgeleiden aan de slag gaan in bepaalde sectoren waar relatief minder snel eenvast contract wordt gegeven, bijvoorbeeld in de academische wereld, of dat meerhoogopgeleiden dan laagopgeleiden in de vroege arbeidsloopbaan mobieler zijn enpas op latere leeftijd aan een vast contract komen. Deze waarnemingen tonen inieder geval opnieuw aan dat arbeidsmarktsucces op verschillende manierengeïnterpreteerd en geoperationaliseerd kan worden en dat de verschillendeindicatoren niet noodzakelijk door dezelfde factoren verklaard kunnen worden.Verder stelden we vast dat niet alleen de impact van sociaal kapitaal maar ook deimpact van menselijk kapitaal op arbeidsmarktsucces groter is wanneer ze op eenlater tijdstip in de arbeidsloopbaan wordt gemeten dan op een vroeger tijdstip. Dittoont aan dat menselijk en sociaal kapitaal inderdaad veranderlijk zijn. Multivariateanalyses in vervolgonderzoek moeten nagaan in hoeverre deze veranderingeffectief door participatie aan levenslang leren optreedt. Voor de indicator hoogstbereikte onderwijsniveau van menselijk kapitaal is het reeds in deze fase van hetonderzoek evident dat participatie aan levenslang leren, of anders gezegd, deterugkeer naar het regulier onderwijs, verantwoordelijk is voor de toename inmenselijk kapitaal. Opvallend is wel dat de waargenomen verandering ofversterking van de relatie tussen menselijk kapitaal en arbeidsmarktsucces nietnoodzakelijk positief is voor hoogopgeleiden. Wanneer menselijk kapitaal gemetenwordt bij aanvang van de laatste job, dan blijkt dat hoogopgeleiden nog minderkans maken op een vast contract en nog meer ervaren te hoog opgeleid te zijnvoor hun job dan wanneer menselijk kapitaal gemeten wordt bij het verlaten vanhet initieel onderwijs voor de eerste keer. Het verband tussen loon en menselijkkapitaal wordt dan weer zwakker: hoogopgeleiden verdienen nog altijd meer inhun laatste job tot op 29 jaar maar het verband is minder sterk. Met anderewoorden, terugkeren naar het initieel onderwijs en een hoger diploma behalenleidt niet noodzakelijk (meteen) tot een vast contract en een betere verloning nochtot een job waarvoor ze juist goed opgeleid zijn. Deze waarneming komt overeenmet de waarneming in paragraaf 14.2.3 en in hoofdstuk 7 dat participatie aanlevenslang leren buiten het kader van de job niet leidt tot een beterearbeidsmarktpositie.hoofdstuk 14 | Sociaal kapitaal, levenslang leren en werk: conclusies en aanbevelingen 285