De stem van de meester. De hertogen van - middelnederlands.be

diens vrouw Agnes, omdat zij, aldus Boendale, goede dinghe gherne
scouwen ende in die scrifture hebben jolijt. Korte tijd later droeg de dichter
tevens zijn dialooggedicht Jans teesteye aan het echtpaar op. Boendale
zegt daarin tegemoet te willen komen aan de kritiek die Rogier
had geuit na lezing van eerder werk van de dichter. 67
In 1342 richtte een anonieme, maar eveneens Antwerpse dichter
zich tot hertog Jan iii met de Melibeus, een allegorisch leerdicht van
bijna vierduizend verzen. Een getergde man wil wraak nemen op zijn
vijanden, maar besluit na allerlei wijze raad van zijn vrouw Prudentia
– de personificatie van het inzicht – toch in te gaan op een voorstel tot
verzoening. De dichter beweert dat deze vertaling van het Liber consolationis
et consilii van Albertanus van Brescia uitermate geschikt is
voor landsheren:
Want al dat ic hier scrive
Dats troest ende raet uutvercoren
Die den lants here toe behoren. 68
En drie jaar later werd in Antwerpen wederom een vertaling gemaakt
van een traktaat van Albertanus van Brescia – De amore et dilectione
Dei et proxima et aliarum rerum – en ook ditmaal werd de tekst opgedragen
aan hertog Jan iii:
Desen bouc, mach ic leven,
Sal ic den hertoghe gheven,
Minen liven heer van Brabant,
Die derde Jan es hi ghenant. 69
de stem van de meester
Na de Lekenspiegel en de Melibeus kreeg de hertog van Brabant met
deze Dietsche doctrinale in 1345 nog eens een kleine zevenduizend Nederlandstalige
verzen vol ethische lessen voorgeschoteld. 70
Een laatste werk dat aan hertog Jan iii is opgedragen, is het Boec
van der wraken. Een in Antwerpen woonachtige, maar anoniem gebleven
auteur probeert daarin met tal van voorbeelden aan te tonen dat
God steeds opnieuw in de loop der geschiedenis heeft ingegrepen om
de mensen te straffen voor hun zondige levensstijl. De eerste vijfduizend
verzen van het boek werden geschreven in 1346, maar vijf jaar later
werden er nog een kleine duizend verzen aan toegevoegd. In dat
vervolg wordt de pest – die in 1349 ook in Brabant in volle hevigheid
was uitgebroken – voorgesteld als een onloochenbaar bewijs van hetgeen
daarvoor in het Boec van der wraken was beweerd. De pest wordt
beschouwd als de ultieme wraakneming van God, een aankondiging
van het einde der tijden. Het boek werd aan hertog Jan iii opgedragen
116