De stem van de meester. De hertogen van - middelnederlands.be

pagina 108 tot 112
40. Willems 1839, 600, vs. 17-19. De opdracht aan hertog Jan iii kan dus niet betrekking
hebben op de Brabantsche yeesten zoals dikwijls wordt aangenomen (onder
andere Hage 1989, 148; Sonnemans 1992, 338-340; Sonnemans 1995, dl. 1,
167; Claassens 1998, 351, n. 38).
41. Claassens 1998 (vgl. Claassens 1993a, 276-297).
42. Claassens 1998.
43. Vgl. Claassens 1998, 351, n. 38; Van Anrooij 1994b, 291, n. 33.
44. Vgl. Claassens 1998, 218-219; Willems 1839, 288-289 en 353-354.
45. Vgl. Claassens 1998, 351, n. 37; Stein 1994, 41-43.
46. Willems 1839, 354, vs. 37-41 (vgl. Claassens 1998, 219).
47. Ayrton 1969, 188-200 en 227-228; Joris 1994, 364-365.
48. Joris 1994; Vale 2001, 211-213; vgl. Bumke 1989, 566.
49. Vander Linden e.a. 1906-1938, dl. 3, 7, 5 de boek, vs. 133-143; vgl. Hage 1998,
146.
50. Editie van de fragmenten Roman van Caesar door Hegman 1976. De oudste handschriftelijke
fragmenten van Roman van Caesar dateren van ca. 1300 (vgl. Klein
1995, 7). Inmiddels hebben Amand Berteloot & Willem Kuiper nieuwe fragmentjes
van de tekst opgedoken; een editie is in voorbereiding. Voor de overeenkomsten
tussen de Roman van Caesar en Godevaert metten baerde, vgl. Van Anrooij
1994b, 290-291. De ingewikkelde argumentatie van Blöte 1904 dat Godevaert metten
baerde zou teruggaan op een Latijnse bron overtuigt mij in het geheel niet.
Overigens vertoont de Roman van Caesar zowel Vlaamse als Brabantse taalkenmerken,
hetgeen mogelijk wijst op een Vlaamse dichter die zijn dialect aanpaste
aan een oostelijker publiek (Van den Berg 1987, 9; Hegman 1976, 83-85 en 89).
51. Er bestonden verschillende versies van deze vertaling. Zie over de datering en onderlinge
verhouding van de versies, De Wachter 1998b, 299-301.
52. Van der Have 1990, 146-147.
53. Janssens 1977; Van Uytven 1983a (vgl. De Wachter 1998a, 196-200; De Wachter
1998b, 362-363).
54. Meesters 1951, f. 19v, boek ii, vs. 12; vgl. De Wachter 2001; De Wachter 1998b,
366-381 (zie tevens 98-109). Ook de Hertog van Brunswijk – geschreven ouermytz
dez konings bede – kan in de beschouwing worden betrokken. De tekst is uitsluitend
in het Duits overgeleverd, maar aan de basis daarvan ligt een Duitsgetint
Nederlands. In de epiloog wordt de roman toegeschreven aan de dichter Augustyn
waarvan aangenomen wordt dat hij identiek is aan de sprookspreker Augustijnken,
actief in Holland en Brabant rond het midden van de veertiende eeuw (Klein
1997). Een vroegere datering mag echter niet worden uitgesloten, ook al omdat er
niets vaststaat over de onderlinge relatie tussen de Brunswijk en de Limborch. Volgens
sommige onderzoekers is de Brunswijk een bewerking van een gedeelte van
de Limborch (De Wachter 1998b, 199-200, 234 en 371; vgl. Klein 1997, 80). Zelf
heb ik in een ongepubliceerde en onvoltooide nota uit 1995 evenwel gepleit voor
een omgekeerde afhankelijkheidsrelatie (vgl. tevens Van Mierlo 1940, 54). De
tekst zou dan kunnen zijn geschreven op verzoek van Hendrik vii, koning van
het Duitse Rijk tussen 1308 en 1312.
55. Dit geldt mogelijk ook voor de dichter van de Limborch. De epiloog van het
Leidse handschrift wekt althans de suggestie dat de Limborch in januari 1318
werd afgerond na jaren van geploeter (vgl. De Wachter 1998b, 357-366).
56. Serrure & Blommaert 1852-1854, dl. 1, 18, vs. 392-403.
57. Vgl. Heymans 1983, 50-59. Dat de dichter van de Grimbergse oorlog zou hebben
ontleend aan het werk van Boendale – zoals Heymans beweert – is niet bewezen.
189