De stem van de meester. De hertogen van - middelnederlands.be

hendrik i en hendrik ii ( 1190-1248)
sengevoegd een verkorte versie van een verslag van Karels ‘kruistocht’
naar Jeruzalem. 8
Alleen al vanwege hun aantoonbare literaire interesse verdient het
overweging of Reinoud en Ida wellicht betrokken zijn geweest bij de totstandkoming
van de teksten over de zwaanridder en Godfried van
Bouillon. Inderdaad lijkt dat het geval te zijn. Met name bij de bewerking
die de dichter Renaud heeft gemaakt van de Enfances Godefroi is
hun invloed herkenbaar. 9 In de stukken die Renaud in het verhaal heeft
ingevoegd neemt Boulogne een centrale plaats in. Ze handelen over de
(vermeende) geschiedenis van de graven van Boulogne, over hun goede
verstandhouding met het Engelse hof en over de strijd die de graven van
Boulogne moesten uitvechten met naburige vorsten. Het is veelbetekenend
dat de dichter de geografie van de streek daarbij zeer gedetailleerd
weet weer te geven. 10 Dergelijke passages moeten speciaal voor de graaf
en gravin van Boulogne aan het verhaal zijn toegevoegd. Een fraai staaltje
van deze werkwijze is ook de manier waarop de dichter een voorspelling
die reeds in de eerste versie van de Enfances Godefroi was opgenomen,
doortrekt naar zijn eigen tijd en zelfs nog wat verder. Renaud laat
de heidense tovenares Calabre aan de sultan eerst de afloop van de derde
kruistocht (1188-1191) ‘voorspellen’, om haar vervolgens te laten zeggen
dat het in de toekomst opnieuw een nazaat van de zwaanridder zal
zijn die het voortouw zal nemen in de strijd tegen de heidenen. De edelman
zal voortkomen uit een van de dochters van een kloosterzuster:
Del lignage le chisne, qui tant por est loiaus
Iert trovée une dame, o nonains generax;
De lui naitront ii gemes moult tres esperitaus.
De l’une de ces flors istera i vassax
Qui conquerra par force les candeliers roiaus,
Qui ardent nuit et jor comme estoile jornax.
Vers lui ne garira ne chevelus, ne chax;
Moult fera à no gent et paines et travax;
Onques li oirs del chisne ne fu nul jor si haus
Ni de si grant poissance com à cest temporaus. 11
(Uit het zo getrouwe geslacht van de zwaan zal een vrouw of zusteroverste
voortkomen. Twee uiterst geestelijke parels zullen uit haar
geboren worden en uit een van deze bloemen zal een jonge edelman
voortkomen die met geweld bezit zal nemen van de koninklijke
luchters die dag en nacht branden als een morgenster. Tegen hem
zal niemand opgewassen zijn, behaard noch onbehaard. Hij zal ons
volk pijn en verdriet bezorgen. Nooit ofte nimmer waren de nazaten
van de zwaan zo voornaam of zo machtig als in deze periode.)
41