De stem van de meester. De hertogen van - middelnederlands.be

de stem van de meester
met hem naar het Hollandse hof was verhuisd – na het huwelijk in
Brabant terechtgekomen. Aan het wapenboek zijn namelijk grote afbeeldingen
toegevoegd van de wapens van hertog Jan iv en zijn jongere
broer Filips van Saint-Pol. 51 Dat ook het historiografische werk
van de heraut doordrong aan het Brabantse hof, kan worden afgeleid
uit een codex die omstreeks 1440 werd samengesteld voor en door
Emond de Dynter, secretaris van onder meer hertog Jan iv. Het
handschrift opent met de Hollantsche cronike, gevolgd door het Hollands-Utrechtse
Chronicon van Johannes Beke. Achter in de codex is
bovendien een afschrift opgenomen van Boendales Vanden derden
Eduwaert waarin taalkundig een Hollandse laag te herkennen is. 52
Vermoedelijk was het dus aan de Hollandse connectie te danken dat
er opnieuw belangstelling ontstond voor deze Brabantse tekst.
Van de Franse koning ontving Jan iv in 1418 – ongetwijfeld ter gelegenheid
van zijn huwelijk – een geborduurd wandkleed met daarop
het amoureuze verhaal van de burggravin van Vergi. 53 Het geschenk
was wellicht bedoeld om de liefde van Jan voor Jacoba aan te wakkeren,
maar dat bleek tevergeefs. Vanaf het begin boterde het niet tussen
de twee jonge echtelieden die sterk afwijkende karakters hadden. Tot
grote ergenis van Jacoba bleek bovendien al snel dat Jan het op een
akkoordje had gegooid met haar grootste tegenstander, Jan van Beieren.
Iedereen die zich daartegen probeerde te verzetten, werd van het
hof verwijderd, zodat Jacoba steeds meer geïsoleerd kwam te staan.
Diep vernederd ontvluchtte ze op 11 april 1420 het Brabantse hof en
ze zou er nimmer terugkeren. 54
Tegen het eenzijdige optreden van Jan iv rees wel verzet. Enkele afgezette
raadslieden kwamen – gesteund door de steden – in opstand tegen
zijn beleid. Eind september 1420 riepen zij Filips van Saint-Pol, de
zestienjarige broer van de hertog, uit tot diens plaatsvervanger. De opstand
werd helemaal een succes toen ook de Brusselse ambachten zich
erbij aansloten. Zij zorgden er in januari 1421 voor dat de aanhangers
van hertog Jan iv definitief werden teruggeslagen. Tegelijkertijd verkregen
zij inspraak in het Brusselse stadsbestuur dat voordien uitsluitend
uit Brusselse patriciërs bestond. 55 Mogelijk schuilt in deze ontwikkelingen
ook een verklaring voor het feit dat vanaf 1420 lange tijd
niets meer wordt vernomen van de rederijkerskamer Den Boeck. De
rederijkers, die zich in deze machtsstrijd waarschijnlijk aan de kant
van hertog Jan iv hadden geschaard, vonden het wellicht raadzamer
zich voorlopig wat gedeisd te houden. Of was de kamer – net als het
Brusselse patriciaat in deze periode – verdeeld geraakt en stokten daardoor
de literaire en muzikale activiteiten? Hoe dit ook zij, als beschermheer
van Den Boeck had de hertog afgedaan. 56
Jan mocht overigens wel opnieuw aantreden als hertog, maar stond
150