De stem van de meester. De hertogen van - middelnederlands.be

de stem van de meester
Daer bi willic haer ene gichte
Sinden van dietschen gedichte,
Daer si dietsch in leeren moghe.
Van haren sweer, den hertoghe,
Sindic haer daer bi beschreven;
Want en mach niet scoenres geven
Van ridderscape groote dade. 52
(Vrouwe Margareta van Engeland – de verloofde van Jan, de zoon
van hertog Jan – beheerst de Nederlandse taal niet. Daarom wil ik
haar bij wijze van geschenk een Nederlandstalig gedicht sturen
waaruit ze Nederlands kan leren. Ik stuur haar een biografie van
haar schoonvader, de hertog, want op het gebied van ridderlijke daden
kan ik haar niets mooiers geven.)
Uit deze proloog kan worden afgeleid dat Heelu zijn tekst amper twee
jaar na de slag bij Woeringen reeds had afgerond. De Slag bij Woeringen
moet immers zijn geschreven voorafgaand aan het huwelijk dat op
8 juli 1290 werd voltrokken in Westminster Abbey. 53 Wellicht werd bij
die gelegenheid een handschrift van de tekst aangeboden. In elk geval
werd het huwelijk van Jan en Margareta door veel Brabanders bezocht.
Als vader van de bruidegom had hertog Jan i zich voorgenomen
om niet onder te doen voor koning Edward i van Engeland, de
vader van de bruid. Op zijn tocht naar Engeland liet de hertog zich
vergezellen door niet minder dan tachtig edellieden en zestig adellijke
dames. In Engeland baarde dit gezelschap groot opzien, niet in de laatste
plaats door de moderne kleding waarin de Brabanders waren gestoken.
‘Ze droegen strakke en gesloten overkleden die aan de ellebogen
uitwaaierden, met flappen die gemaakt waren van grauw laken en
bont,’ zo noteerde een verbaasde Engelse chroniqueur. 54 De weelde
van het Engelse huwelijksfeest is echter nergens zo goed voelbaar als in
die ene rekeningpost waarin achteloos is opgetekend dat de zoon van
hertog Jan op zijn trouwdag geld liet geven aan 426 minstrelen uit binnen-
en buitenland. 55
Hertog Jan wilde in Engeland goed voor de dag komen, dat is wel
duidelijk. Wellicht vroeg hij daarom aan de dichter Jan van Heelu een
tekst te schrijven over de roemruchte slag bij Woeringen. Zo’n tekst
zou kunnen dienen om Margareta ‘duidelijk te maken dat zij, de koningsdochter,
wel allesbehalve aan een onbeduidend hertogdom was
uitgehuwelijkt’. 56 Toch zal dit niet de enige reden zijn geweest waarom
de Slag bij Woeringen werd geschreven. Als het erom ging indruk te
maken in Engeland, zou een Franstalige tekst immers veel doeltreffender
zijn geweest. Nee, ondanks de opdracht aan Margareta van Enge-
88