De stem van de meester. De hertogen van - middelnederlands.be

anton van bourgondië en zijn zonen ( 1406-1430)
mers schilder te zijn geweest, want als Janne Douwe de schildere duikt
hij op in een document uit 1412. 19 Het blijft gissen of er wellicht banden
bestonden tussen het gezelschap van Jan de Oude en de rederijkerskamer
Den Boeck die in 1401 in Brussel was opgericht en waarvan
de leden ook wel werden aangeduid als den gesellen van den bouke. 20 Of
waren de gezellen misschien verbonden aan het grote schuttersgilde
dat jaarlijks op de zondag voor Pinksteren instond voor de Ommegang
ter ere van Onze Lieve Vrouw op de Zavel? Zeker vanaf het midden
van de vijftiende eeuw werd bij de Ommegang telkens een van de zeven
Bliscappen opgevoerd, spectaculaire toneelstukken over de zeven
vreugden van Maria. 21 Maar al eerder was de Brusselse Ommegang
kennelijk met allerlei spektakel omgeven. Op 4 juni 1413 liet hertog
Anton immers geld geven aan den gesellen die te Bruesel achter straten
gingen ontlixemt (‘vermomd rondliepen’), alsmede aan den gesellen die
speelden te Bruesel voir minen voirscreven heere doe men de prossessie aldair
dede. Dezelfde dag werd bovendien nog een beloning gegeven aan
Hein van Tricht, een blinde luitspeler die ook graag zijn stem liet horen.
22
De belangrijkste tekst in verband met het literair mecenaat van hertog
Anton is de Cornicke van Brabant van Hennen van Merchtenen.
Deze kroniek werd in 1415 aan hertog Anton opgedragen en de auteur
was ook bij de hertog in dienst. Dat laatste blijkt uit de archivalische
bronnen die over hem berichten of die hij zelf heeft opgesteld. Reeds in
1384 blijkt Hennen – die uit het Brusselse patriciërsgeslacht Meerte
stamde – als gerechtelijk ambtenaar werkzaam te zijn in Merchtem,
een dorp in de omgeving van Brussel. Vanaf het begin van de vijftiende
eeuw is hij werkzaam als meier of schout van Kapelle-op-den-Bos
(1402), Asse (1403-1407), Herentals (1408-1410) en Zoutleeuw (1411-
1412). De rekeningen die hij daarvoor moest bijhouden zijn in het
Brusselse Rijksarchief bewaard gebleven. 23 Al die tijd stond hij dus in
dienst van het Brabantse hof. Alleen op het moment dat hij zijn kroniek
schreef – Hennen voltooide de tekst op 20 februari 1415 – lijkt er
even geen sprake te zijn van een aanstelling, al kan dat ook te wijten
zijn aan een eventuele onvolledigheid van de bronnen. 24
Hennen van Merchtenen geeft in zijn kroniek, die bijna vierenhalf
duizend verzen omvat, een rijk aangeklede genealogie van de Brabantse
vorsten. Daarbij legt hij niet alleen linken met Troje en Karel de
Grote, maar ook met de zwaanridderlegende die bij hem is ontdaan
van al te ongeloofwaardige elementen. 25 Bij het schrijven heeft Hennen
dankbaar gebruikgemaakt van een aantal reeds bestaande werken zoals
de Brabantsche yeesten en Godevaert metten baerde. 26 Het geheel is
volgens Hennen bedoeld om Anton te laten kennismaken met de rijke
geschiedenis van het hertogdom, waarbij hij expliciet aantekent dat de
145