De stem van de meester. De hertogen van - middelnederlands.be

de stem van de meester
direct aan voorafgingen. Wanneer zijn tegenstanders zich eind mei
1288 in Valkenburg hebben verzameld, gaat hertog Jan tot de aanval
over. De aartsbisschop van Keulen kan nog ontkomen, maar de anderen
zitten klem in Valkenburg en vrezen een belegering. De hertog besluit
evenwel verder het vijandelijke gebied binnen te trekken om daar
zo veel mogelijk schade aan te richten. Zonder weerstand rukt hij op
tot aan de Rijn. Vervolgens slaat hij samen met zijn bondgenoten het
beleg voor Woeringen, het imposante kasteel waarmee de bisschop de
Rijn controleert. De tegenstanders zijn gedwongen tot een reactie. Binnen
een week verzamelen ook zij zich in de directe omgeving van Woeringen.
De ontknoping is in zicht. 62
Het is nog zeer vroeg op zaterdag 5 juni 1288 als de aartsbisschop
van Keulen de mis zingt. Hij spreekt de ban uit over hertog Jan van
Brabant, terwijl hij zijn eigen medestanders een volledige aflaat
schenkt. Drie legerscharen – respectievelijk aangevoerd door de graaf
van Gelre, de graaf van Luxemburg en de bisschop van Keulen – zetten
zich vervolgens in beweging richting Woeringen. De hertog is intussen
ingelicht over de op handen zijnde aanval. In allerijl maakt men
zich klaar voor de strijd en de hertog spreekt zijn manschappen nog
eens bemoedigend toe. Het voltallige leger wordt door Heelu voorgesteld
middels een opsomming van de aanwezige aanvoerders, de zogenaamde
baenrotsen. Net als de tegenstanders deelt men zich op in drie
groepen. In het eerste legioen bevinden zich vrijwel uitsluitend Brabantse
ridders. Een ander legioen bestaat voornamelijk uit Keulse burgers
en boeren die worden aangevoerd door de graaf van Berg. In de
derde groep zijn allerlei heren uit de regio rond Maas en Rijn samengebracht,
onder hen de graven van Loon en Gulik. 63 Het Brabantse legioen,
dat onder leiding staat van hertog Jan, wordt het mikpunt van
de vijand. Na een korte aarzeling over de te volgen tactiek, besluiten
de Brabanders zich samen te ballen. Opeengedrongen vechtend krijgen
de Brabanders de ene aanval na de andere te verduren. Het zijn vooral
de graaf van Luxemburg en zijn manschappen die de Brabanders
zwaar belagen, terwijl ook de bisschop van Keulen zich van zijn dapperste
kant laat zien. Maar bij een van zijn moedige aanvallen raakt de
Luxemburgse graaf dodelijk gewond en ook zijn broer komt om het leven.
De bisschop van Keulen geeft zich over wanneer hij ziet dat de
boeren van Berg en de Keulse burgers in aantocht zijn om de Brabanders
te helpen. En daarmee neemt de slag een beslissende wending. Het
duurt evenwel nog tot de avond voor alle gevechten zijn beëindigd. De
overwinning van de hertog is dan compleet. Meer dan duizend tegenstanders
zijn gedood, velen gevangengenomen. Aan Brabantse zijde
telt Heelu amper veertig gesneuvelden. En terwijl de gewonden – waaronder
ook hertog Jan – per schip naar Keulen worden vervoerd, rich-
90