De stem van de meester. De hertogen van - middelnederlands.be

pagina 57 tot 62
bijzondere waarde toegekend (Knuttel 1937, 196; Van Mierlo 1937, 837; maar zie
ook Besamusca 1992, 63 en 68; Van den Berg & Besamusca 1994, 112, n. 30).
Voor een mogelijke Brabantse situering van de Wrake van Ragisel, vgl. Janssens
1988, 210, n. 249; Van den Berg 1987, 5-6.
noten bij hoofdstuk 3
1. De drie liederen van Hendrik iii zijn, samen met een lied dat de hertog met de
trouvère Gilbert de Berneville maakte, op voorbeeldige wijze uitgegeven door
Henry 1948. De bloemlezing van Rosenberg & Tischler 1995 geeft een goede algemene
indruk van de trouvèrelyriek.
2. Henry 1948, 79, vs. 49-60 (eerdere citaten op p. 77, vs. 12 en p. 78, vs. 21-23). Zie
tevens Rosenberg & Tischler 1995, 672-677.
3. Zoals blijkt bij confrontatie van dit lied met de talrijke pastourelles die door
Bartsch 1870 zijn uitgegeven (vgl. ook Rosenberg & Tischler 1995, 140-183). Zie
over het genre Zink 1972; Lavis 1972, 511-525 en Bec 1977-1978, dl. 1, 119-136
(vgl. Willaert 1980).
4. Henry 1948, 49-54 en 83-84.
5. Zink 1972, 78.
6. Zie over het functioneren van de lyriek van de trouvères, vooral Dragonetti 1960;
vgl. Willaert 1984, 17-25.
7. Henry 1948, 66-74 (vgl. Gerritsen & Terlouw 1984, 24-25).
8. Henry 1948, 57, vs. 1-11 (vgl. Rosenberg & Tischler 1995, 676-681). De laatste
drie verzen vormen het refrein.
9. Henry 1948, 59, vs. 56-62. Mogelijk hoopte Hendrik van de Vlaamse graaf een
lied retour te krijgen, zoals bijvoorbeeld ook graaf Thibaut iv van Champagne
en Raoul de Soissons liederen uitwisselden (Winkler 1914, 11-12 en 89-91; Dragonetti
1960, 362-363).
10 . Henry 1948, 30-32; Stanger 1957, 222-227. In feite was in deze periode Willem
noch Gwijde graaf van Vlaanderen. Tot 1278 berustte de macht officieel bij hun
moeder Margareta van Constantinopel.
11. Petersen Dyggve 1945, 152, vs. 8; vgl. ook Serrure 1855.
12. Serrure 1855, 55-56; Wauters 1874-1875, dl. 1, 689. Zie over de bemiddelingsrol
van de Brabantse hertog in het conflict, Wauters 1874-1875, dl. 1, 684-691 en dl.
2, 153-177.
13. Tekst en muziek uitgegeven door Henry 1948, 85-98; zie tevens Crespo 1995.
14. Zie over het genre Langfors 1926 en Spanke 1929.
15. Het oeuvre van Gilbert is uitgegeven door Fresco 1988; biografische aantekeningen
vindt men aldaar op 45-53. Het literaire leven in Atrecht wordt onder andere
besproken door Dragonetti 1960, 338-340 en 371-378; Ranawake 1976, 24-31 en
Reynaert 1989.
16. Henry 1948, 62-63, daarin bijgetreden door Fresco 1988, 49.
17. Paris 1856, 579.
18. Fresco 1988, 50.
19. Vgl. Ranawake 1976, 27-28; Dragonetti 1960, 341; Petersen Dyggve 1949, 157;
Gastout 1943, 58.
20. Voor de literatuur rond Beatrijs van Brabant, Gastout 1943, 152-157; Fresco
1988, 50-51.
21. Henry 1948, 92, vs. 43-48.
181