De stem van de meester. De hertogen van - middelnederlands.be

de stem van de meester
de minnaar zonder de minste tegenwerping ingaan op haar verlangens.
Als de dame de indruk krijgt dat de liefde voor altijd zal duren, zal ze
vanzelf toeschietelijker worden. 28
De hertog heeft wel enige bedenkingen bij al deze richtlijnen van de
meester: mout me sanle longhe coze et ... mout i a a faire (‘het lijkt me een
lange weg en er is veel te doen’). 29 Maar, zo repliceert de meester, de
hertog kan vanuit zijn hoge positie wel menen dat alles hem moet komen
aanwaaien; in de liefde werkt het toch anders. Een eerbare dame
kan het zich gewoonweg niet veroorloven zich meteen gewonnen te geven.
Bovendien krijgt men ook in de liefde loon naar werken. Toch
dringt de Brabantse hertog nog eens aan. De passage illustreert hoezeer
de fictieve dialoog in de Puissance d’amour tot leven wordt gebracht:
Mais toutesvois vous pri, pour me wiskeuse melancolie apaisier, que
vous me voelliés moustrer comment on puet le plus briement de ces
ataignans mouvemens et sens d’amours, pour joïr de ses amistés,
ouvrer, s’il puet iestre. Car bien savés, que Braibençon sont brief,
caut et legier et mouvant. 30
(En toch verzoek ik u dat u mij – om mijn humeur op te vrolijken –
zult tonen hoe men met deze doelgerichte aanwijzingen en opvattingen
over de liefde moet omspringen om zo snel mogelijk van de
liefde te kunnen genieten. U moet namelijk weten dat Brabanders
gehaast, hartstochtelijk, levendig en ongeduldig zijn.)
De kortste weg naar succes blijkt te zijn gelegen in het versneld afwerken
van de aanbevolen procedure. En, zo voegt de meester daar nog
aan toe, gedraag u vooral hoofs, car courtoisie au jour d’ui est de plus
grand pooir c’onques ne fu (‘want hoofsheid heeft tegenwoordig meer
macht dan ooit tevoren’). 31 Hoofsheid komt vooral tot uitdrukking in
de liefdesverklaring. Hierbij moet de minnaar evenwel goed op zijn
woorden letten. Tal van aanwijzingen worden gegeven voor het ideale
liefdesaanzoek en bovendien geeft de meester aan hoe op eventuele tegenwerpingen
van de dame gereageerd dient te worden. 32
Na een geslaagde verleiding volgt de vervulling. Er zijn verschillende
doelen die een minnaar zich in de liefde kan stellen en het gedrag
moet steeds op het beoogde doel worden afgestemd. Wanneer men
middels de liefde een goede naam hoopt te verwerven, volstaat het zich
hoofs en beschaafd te gedragen. Wanneer men uit is op een echtgenote,
dient men de dame alle voordelen van een huwelijk voor te spiegelen.
Ook materieel gewin kan een achterliggend doel zijn, al gaat het
geven van geschenken eigenlijk in tegen de vrouwelijke natuur. In der-
82