De stem van de meester. De hertogen van - middelnederlands.be

hendrik iii en zijn weduwe ( 1248-1267)
tog van Melone. En de intelligentie die zo typerend is voor Aleide, is
ook te vinden bij Ydone: volgens de auteur was ze geschoold in elke
materie (de tous afaires ensengnie) en gold ze in haar tijd als de wijste
en welsprekendste vrouw (li plus sage et li mieus parlans). En zelfs wanneer
in Sone de Nansay wordt verteld dat Ydone bijzonder mooi was,
ondanks haar uitzonderlijke lengte (fors tant que si grant estoit, nulle si
grande on ne savoit), lijkt de auteur zijn inspiratie te hebben gezocht in
de werkelijkheid. Toen in 1835 de beenderen van Aleide werden opgegraven,
stelde men immers vast dat de hertogin vrij lang is geweest,
1,88 meter om precies te zijn. 44
De sterke overeenkomsten tussen personages uit de roman en historische
personages aan het Brabantse hof doen vermoeden dat Sone de
Nansay aan dit hof tot stand is gekomen. De allereerste verzen van de
roman bieden daarvoor nog een aanvullend argument. Ze zijn gewijd
aan de grootvader van Sone, een voortreffelijke Brabantse graaf:
Jadis ot un conte en Braibant,
Gentil de cuer, d’amis poissant,
Renommé de chevalerie.
Largheche iert sa loyalz amie.
Bien sot sez amis avanchier
Et ses anemis abaissier,
Si qu’el royaume et en l’empire
Estoit auques et mestre et sire
Et tous jours avant apiellés.
En toutes cours ert honourés;
C’on le trouvoit plain de vreté,
De grant foy et de loyalté. 45
(Ooit was er in Brabant een graaf, edel van aard, door vrienden
sterk omringd, vermaard om zijn ridderlijkheid. Vrijgevigheid was
zijn trouwe vriendin. Zijn vrienden wist hij goed vooruit te helpen
en zijn vijanden terug te slaan, zodat hij in koning- en keizerrijk
heer en meester werd genoemd, toen al geregeld en nadien steeds
meer. Aan alle hoven genoot hij aanzien, want men vond hem vervuld
van oprechtheid, grote rechtschapenheid en trouw.)
En deze Brabantse graaf met al zijn kwaliteiten wordt voorgesteld als
een voorafschaduwing van de latere hertogen van Brabant: tel en sont li
duc par nature (‘zo zijn de hertogen van nature’). 46 Het zal trouwens
ook geen toeval zijn dat in Sone de Nansay een link wordt gelegd met
de legende van de zwaanridder. Een van de zonen van Sone trouwde
volgens de tekst met de wrede Matabrune die het leven schonk aan ko-
71