De stem van de meester. De hertogen van - middelnederlands.be

pagina 54 tot 55
1992, 56-57; Keesman 1987, 261; Janssens 1989, 120-127). Recenter onderzoek
heeft echter aannemelijk gemaakt dat de Brabantse genealogie pas laat in de dertiende
eeuw (via de Karolingers) werd teruggevoerd tot de Trojanen (zie Van Anrooij
1998).
58. Reynders 2002, 290-293 meent dat in het slot van de Parthonopeus wordt gealludeerd
op de prieelscène in Seghers Trojeroman. Als wordt afgezien van de
voorbarige datering van de Parthonopeus ná 1256 (vgl. noot 63) ligt een omgekeerde
afhankelijkheidsrelatie echter meer voor de hand. Als Segher aan de
Parthonopeus ontleent – en niet andersom – zou het slot van de Parthonopeus
toch volledig kunnen zijn gebaseerd op een (verloren gegane) Franse bron.
Voor dat laatste bestaan inderdaad enkele sterke aanwijzingen (vgl. Reynders
2002, 290-295).
59. Reynders 2002, 223-259, met name 254-255.
60. Van den Berg 1983, 217-218 (vgl. Reynders 2002, 258-259).
61. Reynders 2002, 227-228.
62. Vgl. noot 62 bij hoofdstuk 1.
63. Behalve aan de toevoeging van de hertog van Ardennen, hecht Reynders op
grond van de familiebanden van de Brabantse hertogen ook veel belang aan de
vermelding van een hertog van Zwaben (Reynders 2002, 228). Bovendien interpreteert
de onderzoekster het weglaten van de hertog van Beieren als een betekenisvolle
wijziging die zou moeten voorkomen dat het Brabantse hofpubliek werd
herinnerd aan de schandalige onthoofding van Maria van Brabant, zus van hertog
Hendrik iii, door haar echtgenoot Lodewijk van Beieren op 18 januari 1256.
Reynders aarzelt zelfs niet op grond hiervan 1256 naar voren te schuiven als terminus
post quem van de ridderroman (Reynders 2002, 235-239).
64. Vgl. Reynders 2002, 234-235 en 241-243.
65. Janssens 1987c, 103.
66. Vgl. bijvoorbeeld de redenering bij Janssens 1987a, 83-84: ‘Nu we met vrij grote
zekerheid één werk aan het Brabantse hof kunnen situeren, en dat nog in de eerste
helft van de dertiende eeuw [Janssens doelt op de Trojeroman], is het hek van
de dam.’
67. De vertaling van de Garin en Gerbert wordt door Van der Have aangeduid als
Lorreinen I; het latere vervolg noemt hij Lorreinen II (ca. 1275?) en het geheel de
Roman der Lorreinen. De datering van de Lorreinen I in de eerste helft van de dertiende
eeuw is overigens allerminst zeker (vgl. Van der Have 1990, 87 en 136-140)
en voor een situering aan het Brabantse hof zijn geen concrete aanwijzingen beschikbaar,
behalve misschien de taal, die Brabants is (Van den Berg 1985, 23).
Van der Have betoogt wel dat de uitgebreide Roman der Lorreinen aan het Brabantse
hof kan zijn ontstaan (Van der Have 1990, 143-147). In het hoofdstuk
over Jan ii en Jan iii zal nog op die hypothese worden teruggekomen.
68. Zoals zonder verdere argumenten is gesuggereerd door Janssens 1988, 210; zie
ook Gysseling 1980, 375.
69. Zie in het algemeen over de problematische situering van de dertiende-eeuwse
Vlaamse literatuur, Van Oostrom 1985b; Besamusca 1991; Bouwman 1991; Janssens
1992 en Janssens 2000. In verband met een mogelijk Brabantse oorsprong
van sommige Vlaamse werken kan ook worden gewezen op het huwelijk van
Godfried van Gaasbeek, de tweede zoon van hertog Hendrik i, met de Oost-
Vlaamse Maria van Oudenaarde, oudste dochter van heer Arnulf iv van Oudenaarde
die wel is genoemd als mogelijk mecenas achter de Ferguut (vgl. Kuiper
1989, 68-69; Verhaak 1952). In de Vlaamse Aiol wordt aan de naam Godfried een
180