Genel Yayın Sıra No - İstanbul Barosu

114 İstanbul Barosu Yayınları
ayrıntılı olduğunu ve ciddi sorunlar yaratabileceğini düşünüyorum, soru
gelirse onu ayrıca değerlendiririz, ama şimdi ayrıntısına girmeyeceğim.
Sadece bir soruna dikkat çekmek istedim.
Ticari işletme ve tacir konusundaki hükümlere göz atalım. Mevcut
kanunumuzda ticari işletmenin toptan devrini konu alan birtakım sözleşmelerin
hangi şekilde yapılması gerektiği konusunda bir düzenleme
yok. Yeni kanunun 11. maddesi bu konuda bir hüküm getiriyor ve diyor
ki ticari işletme içerdiği malvarlığı unsurlarının devri için zorunlu tasarruf
işlemlerinin ayrı ayrı yapılmasına gerek olmaksızın bir bütün halinde
devredilebilir ve diğer hukuki işlemlere konu olabilir. Ticari işletmenin
toptan devri ve diğer hukuki işlemlere konu olması, örneğin rehin konusu
olması, zaten bu konuda bir tereddüt yok, daha önceden de mevcut
kanuna göre de bunları yapıyorduk. Kaldı ki Ticari İşletme Rehni
Kanunu hala yürürlükte, yeni kanun da mevcut Ticari İşletme Rehni
Kanununu yürürlükten kaldırmadığına göre bunlar zaten yapıla gelen
işlemlerdi. Ancak asıl önemlisi aksi öngörülmemişse devir sözleşmesinin
kapsamına nelerin gireceği burada açıkça hükme bağlanmış ve şöyle deniyor;
aksi öngörülmemişse devir sözleşmesinin duran malvarlığını, işletme
değerini, kiracılık hakkını, ticaret unvanını ve diğer fikri mülkiyet
haklarını ve sürekli biçimde işletmeye özgülenen malvarlığı unsurlarını
içerdiği kabul edilir. Yani bir ticari işletme toptan devredildiğinde bu
devrin kapsamına nelerin girebileceği konusunda bir açık hüküm, özel
hüküm getirilmiş.
Bu devir sözleşmesiyle ticari işletmeyi bir bütün halinde konu alan
diğer sözleşmeler yazılı olarak yapılır, ticaret siciline tescil ve ilan edilir.
11. maddenin 3. fıkrasında çok önemli birtakım değişiklikler yapılmış ve
problem yaratacak diye düşünüyorum. Şöyle ki, bir defa bir şekil getiriyorsunuz,
örnekle gidelim, benim bir fabrikam var, bu fabrikamı tüm
aktif ve pasifleriyle birlikte Yalçın Beye devretmek istiyorum. Sadece yazılı
sözleşme yapmamız yeterli, sonra bir de tescil ve ilan yapılacak, ama
bu tescil ve ilan ticari işletme rehininde olduğu gibi kurucu mu, açıklayıcı
mı, belli değil. Bizim kanunumuzun ve yeni kanunun genel sistematiği
bir konuda tescilden bahsedilmişse kural olarak tescil açıklayıcıdır,
tescilin kurucu olabilmesi istisnaidir ve özel hükümlerle mümkündür.
Burada siz kurucu tescil gerekir demediğinize göre buradan da tescilin
sanki açıklayıcı olacağı sonucu çıkıyor. Şimdi gelelim bunun sakıncalarına,
ben koskoca fabrikamı yazılı sözleşmeyle devrediyorum tüm aktif
ve pasifleriyle birlikte. Aktiflerin içinde ticari işletmemin bütün menkul
malları olduğu, marka, patent, endüstriyel tasarım gibi fikri mülkiyet