Genel Yayın Sıra No - İstanbul Barosu

Staj Eğitim Merkezi Cumartesi Forumları 4
279
tığınız zaman insanlık için nasıl bir şey yapalım diye düşündüklerinde
ilk buldukları 10 Aralık 1948 tarihli İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi.
İnsan Hakları Evrensel Bildirgesine baktığınız zaman ve Türkiye’nin kabul
sürecine baktığınız zaman özellikle ilkokuldan başlamak üzere eğitimde
kullanılması gerekli olan bir sözleşmedir. Yani gelecek kuşaklara
çocukları hazırlarken, kabul edilen ve tavsiye edilen görüşe göre, Resmi
Gazete’de yayınlamış olduğunuz görüşe göre İnsan Hakları Evrensel Bildirgesini
ilkokuldan başlayarak çocuklara, yani biz çocuklarımıza öğretmek
zorundayız. 19. maddesine göre herkesin görüş ve anlatım özgürlüğü
hakkı vardır. Bu hak bakın karışmasız görüş edinme ve hangi yoldan
ve hangi ülkede olursa olsun bilgi ve düşünceleri arama, alma ve yayma
özgürlüğünü içerir demektedir. 10 Aralık 1948 İnsan Hakları Evrensel
Bildirgesinin 19. maddesi yeterli olmamıştır. Sebebi şu, bu bildirgedir.
Bildirge olduğu için de herhangi bir şekilde devletlerin saygı göstermesi
istenir. Hiçbir devlet saygı göstermeme konusunda azami ya da üzerine
düşen yükümlülükleri gereği gibi yerine getirmemiştir.
Onun için 10 Aralık 1948 tarihli bu evrensel bildirgeyi özellikle giriş
bölümüne yazmak suretiyle hepinizin bildiği 4 Kasım 1950 tarihli
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ya da resmi adıyla söylemek gerekirse
Temel Hak ve Özgürlüklerin Korunmasına Dair Sözleşme kabul edilmiştir.
İç hukukumuzda mevzuattır, 6366 Sayılı Kanun’dur. Yani onay
kanunu 6366’dır ve 10 Mart 1954 tarihinden itibaren de Türkiye için
hüküm doğurmaya başlamıştır, ama bu kez bir mekanizma konmuştur.
O mekanizma da şu an bulunabilen Uluslararası Ceza Mahkemesinden
önce ve hayata geçen ve kamuoyunun bildiği ve herkesin bildiği Avrupa
İnsan Hakları Mahkemesidir. Üç yıl sonra yürürlüğe girmek üzere de
sözleşme sistemi getirilmiştir. Bu nedenle uymayan devletlerin devletleri
şikâyet etme hakkı tanınmıştır. Sözleşmeye uymayan devleti de bireylerin
şikâyet hakkı tanınmıştır. Biz 4 Kasım 1950 tarihinde imzalamış
olmamıza rağmen 1987’de bireysel başvuru hakkının tanınmışız. 1990
yılında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin zorunlu yargı yetkisini tanındık.
10. maddeye bir göz atıldığında bırakın düşüncelerin açıklanması
hakkını, herkesin ifade özgürlüğü hakkı vardır der. Bu hak ulusal
sınırlara bakılmaksızın, herhangi bir şekilde kamu makamlarının da
müdahalesi olmaksızın bilgiye, habere ulaşma hakkını içerir. Elde edilen
bir bilgi ve haberin yorumlanması hakkını içerir. Ayrıca ifade özgürlüğü
denildiği zaman bunu isterseniz tek başınıza, isterseniz topluca bir başkasına
ulaştırma hakkını da içerir.
Böyle bir sistemi kurduğunuz andan itibaren, kamu makamlarının