Genel Yayın Sıra No - İstanbul Barosu

168 İstanbul Barosu Yayınları
nin zaman itibarıyla uygulanması konusundaki kural, HUMK m.578’de
olduğu gibi tek bir kanun maddesiyle düzenlenmiştir. “Zaman bakımından
uygulanma” kenar başlıklı 448. maddeye göre:
“Bu Kanun hükümleri tamamlanmış işlemleri etkilememek kaydıyla
derhâl uygulanır.”
Bu kural, hakların himayesi bakımından daha iyi usuller öngördüğü
kabul edilmesi gereken yeni usul hükümlerinin, devam etmekte olan
davalar bakımından da hemen uygulanmaya başlanması düşüncesine
dayanır. HMK’nın geçici 1. maddesinin 1. fıkrası, bu kuralı
“Bu Kanunun yargı yolu ve göreve ilişkin hükümleri, Kanunun
yürürlüğe girmesinden önceki tarihte açılmış olan davalarda uygulanmaz.”
şeklinde, görev ve yargı yolu bakımından tekrar etmekte ise de, aynı
ilkenin mesela mahkemelerin yetkisi bakımından da geçerli olduğunda
tereddüt etmemek gerekir.
Ancak, HMK’nın geçici madde 1, fıkra 2 hükmüyle bu kurala istisna
getirilmiştir. Bu hükme göre:
“Bu Kanunun, senetle ispat, istinaf ve temyiz ile temyizde duruşma
yapılmasına ilişkin parasal sınırlarla ilgili hükümleri Kanunun
yürürlüğe girmesinden önceki tarihte açılmış olan dava ve işlerde
uygulanmaz.”
Türk hukukunda, parasal sınırlar ile ilgili usul hükümlerinde daha
önce yapılan kanun değişikliklerinde böyle bir yürürlük hükmüne rastlanmamaktaydı.
Kanun koyucunun bu tercihinin sebebi (kanunun derhal
yürürlüğe girmesi kuralı bakımından, parasal sınırlar konusunda
niçin bir istisnaya ihtiyaç duyulduğu) gerekçeden anlaşılamamaktadır.
Bu kurala göre, örneğin yeni kanun temyizde duruşma sınırını 60.000
TL’na yükseltilmiş olmasına rağmen (HMK m. 369), halen 15.620 TL
olan temyizde duruşma sınırı (HUMK m. 438), 1 Ekim 2011 tarihinden
önce açılmış davalarda, 1 Ekim 2011’den sonra verilen kararların temyizinde
de uygulanmaya devam edecektir.
B. Eski kanuna göre yapılan hukuki işlemlerin geçerliliği
1. Yazılı şekil
HMK’nın yürürlüğe girmesi ile ilgili özel bir hüküm de geçici 2. maddede
yer almaktadır; bu hükme göre: