Genel Yayın Sıra No - İstanbul Barosu

124 İstanbul Barosu Yayınları
tanesi o kadar önemli değil, ama uygulama bakımından bir açıklık getirildi.
Biliyoruz ki ticari defter ve saklanması gereken belgeler 10 yıllık
saklama süresine tabi, yeni kanunda da 10 yıllık süre var. Ancak 10
yıllık süre içerisinde deprem Allah korusun, sel, yangın gibi bir nedenle
bunlar zayi olursa ne yapılması gerekiyor Hemen sicilin olduğu yerdeki
mahkemeye gidip bir zayi belgesi almak gerekiyor. Bu zayi belgesini
almazsanız mevcut kanuna göre ticari defterlerinizi mahkemeye gerektiğinde
ibraz etmekten kaçınmış sayılıyorsunuz ve defterlerinizi zayi ettiğinizi
başka bir yoldan ispatlama imkânını da kaybediyorsunuz. Bu zayi
belgesinin böyle bir önemi var, ama zayi belgesi alabilmek için mevcut
kanunun 68. maddesinde sayılan sebeplere baktığımızda sanki deprem,
sel, yangın gibi daha çok olağanüstü hal, mücbir sebep düzeyinde, kaza
düzeyindeki birtakım olaylara yer verildiğini görüyoruz. Bu noktada
mevcut kanun uygulamasında hırsızlık zayi belgesi alınmasına yeter mi
yetmez mi tartışması yapılıyordu. Yargıtay bir kısım kararlarında demişti
ki, bir tacir kendi kusuru olmaksızın, yani defterlerini, belgelerini
muhafaza için gerekli hal ve şartların gerektirdiği bütün tedbiri almasına
rağmen hırsızlık vakası gerçekleşmişse tacirin bunda bir kusuru yok.
Müracaat ettiğinde zayi belgesi alabilmeli sonucuna varmıştı. Şimdi yeni
kanunda hırsızlığın da zayi belgesi alınması için yeter sebepler arasına
eklendiğini görüyoruz.
Ticari defterler konusunda en önemli değişiklik mevcut kanunumuzda
biliyorsunuz 82 ve devamı maddelerinde ticari defterler sahipleri lehine
delil olabiliyor ve kesin delil olarak kullanılabiliyor, ama düşünün ben
tacirim, benim defterlerim benim iddiamın ispatı için kesin delil oluyor.
Bu normalde delil mantığına biraz ters düştüğü için mevcut kanunumuz
ticari defterlerin sahipleri lehine delil olma şartlarını çok ayrıntılı, sıkı ve
beraberce gerçekleşmesi gereken şartlara bağlamıştı. Diyordu ki mevcut
kanun, her iki taraf tacir olacak, her iki tarafın ticari defterlerine kaydetmesi
gereken bir husustan kaynaklanan bir uyuşmazlık söz konusu olacak,
kendi defterlerine dayanan taraf tutması gereken bütün defterleri
tutmuş olacak, defterleri usulüne uygun tutacak ve defter kayıtları arasında
çelişki olmayacak, bunlar birbirini teyit edecek. Birinde üç birinde
beş yazmayacak, aynı husustaki kayıtlar birbirini doğrulayacak. Ayrıca,
karşı taraf defter kayıtlarının aksini kesin delillerle ispat edemeyecek
ve kendi defterlerine dayanan tacir en son tamamlayıcı yemin edecek.
Bu yedi şart beraber gerçekleşirse ancak ticari defterler mevcut kanuna
göre kesin delil olabiliyordu sahibi lehine. Şimdi ne yapıldı Ticari defterlerin
kesin delil olma şartlarını düzenleyen hükümlerin tamamı mevcut