Genel Yayın Sıra No - İstanbul Barosu

Staj Eğitim Merkezi Cumartesi Forumları 4
127
Mevcut kanunumuzun 122. maddesinde bir değişiklik yapıldı, yeni
kanunun 108. Maddesinin konusu yetkisiz acentenin yaptığı işlemlerden
dolayı sorumluluk. Acente yetkisi olmadan veya yetki sınırlarını aşarak
tacir adına bir sözleşme yaparsa, müvekkili, yani tacir bunu haber
alır almaz icazet verebilir. Vermediği takdirde acente bu işlemden, bu
sözleşmeden kendisi bizzat sorumlu olur diyor yeni kanun. Mevcut kanunumuzun
122. maddesi tacirin yetkisiz acentesinin kendisini temsilen
yaptığı işlemi haber alır almaz icazet vermesini yine mümkün kılıyordu,
ama sessiz kalması halinde icazet verdiğini varsayan bir hükme de
yer veriyordu. Oysa yeni kanunda sessiz kalma icazet verme sonucuna
değil, tam tersine icazet vermeme sonucuna yol açıyor. Fark bu noktada,
yoksa icazet verilmeyen işlemden dolayı acentenin bizzat sorumlu
olacağı mevcut kanunda da var, yeni kanunda da var. Fark sessiz kalma
icazet verme sonucuna yol açar mı, açmaz mı noktasında kendisini gösteriyor.
Bir başka yenilik yepyeni bir hüküm portföy tazminatı; bizim uygulamamızda
ciddi problemler oluşturmuş, hatta portföy tazminatı talep
etme hakkı Yargıtayımızın bir kararıyla izin vermiş olduğu bir haktı. Ancak
yeni kanun buna portföy demiyor da denkleştirme istemi diyor, ama
ona uygulamamızda genellikle portföy tazminatı deniyor. Nedir bunun
mantığı Şimdi mantık şu, siz diyelim ki bir tacirin acenteliğini yaptınız
yıllarca, bir süre sonra sizin acenteliğiniz sona erdi, hiç de bir kusurunuz
söz konusu değil. Mesela süre sona erdiği için ya da önceden fesih
bildiriminde bulunulduğu için sözleşme süreniz bitti. Sizin sözleşme süresi
boyuna oluşturduğunuz hazır müşteri kitlesinden, yani portföyden
sizden sonra tacir yararlanmaya devam ediyordu. Bunun hakkaniyete
aykırı olabileceği düşünüldüğü için mevcut kanun uygulamasında da
Yargıtay bir içtihadında acentenin portföy tazminatı talep edebileceğini
kabul etmişti, başta Profesör Tekinalp Hocam olmak üzere doktrin de
bunu savunuyordu, kabul edilmesi gerekir diyordu. Yeni kanunun 122.
maddesinde portföy tazminatının açıkça hükme bağlandığını görüyoruz.
Şöyle diyor, denkleştirme istemi, sözleşme ilişkisinin sona ermesinden
sonra müvekkil acentenin bulduğu yeni müşteriler sayesinde önemli
menfaatler elde ediyorsa, acente sözleşmenin sona ermesinin sonucu
olarak onun tarafından işletmeye kazandırılmış müşterilerle yapılmış
veya yapılacak işler nedeniyle elde edeceği ücret isteme hakkını kaybediyorsa
ve somut olayın özellikle şartlarına göre ödenmesi hakkaniyete
uygun düşüyorsa acente tacirden uygun bir tazminat isteyebilir.
Portföy tazminatı acentelik hükümleri içerisinde düzenlenmiş olmak-